Na današnji dan je rođena Mira Trailović, majka beogradske avangarde: Dama koja je osnovala Atelje 212 i BITEF

Francuski novinari su je od miloštizvali "Buldožer u bundi"

Na današnji dan (22. januar) 1924. godine rođena je srpska pozorišna rediteljka i osnivač čuvenog beogradskog avangardnog pozorišta "Atelje 212" - Mira Trailović.

Rođena je u Kraljevu, u građanskoj porodici Milićevića. Otac Andreja bio je prevodilac sa francuskog jezika koji je za života preveo 36 dela, a majka Radmila je bila profesorka francuskog jezika. Mirina baka Katarina je bila dvorska dama kraljice Natalije Obrenović, a predak po majci joj je bio i čuveni ustavobranitelj Aleksa Simić

Preporučujemo

Od 1944. godine radila je kao spikerka, rediteljka i urednica dramskog programa u Radio Beogradu. U Savezu komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) u koji nikada nije primljena, upoznala je Dragoljuba Gucu Trailovića, tadašnjeg spikera i kasnijeg dopisnika "Politike" iz Pariza, za koga se i udala 1949. Kako prenosi Vikipedija, njen otac nije mogao da prežali što mu je ćerka "pošla" za komunistu, zbog čega joj se nije pojavio na venčanju.

Sada Trailovićeva, nakon dosta akademskog lutanja po studijama arhitekture, tehnologije, istorije umetnosti i Visoke filmske škole, napokon je diplomirala režiju na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu. Kasnije je na istom tom fakultetu bila profesor.

Njenom režijom "Fausta" 12. novembra 1956. godine pred uglednim zvanicama tadašnjeg vremena, kao što je bila, recimo, Jovanka Broz, u dvorani nekadašnje novinske kuće "Borba", u sali sa 212 stolica - otvoreno je avangardno pozorište "Atelje 212". Pod vodećom palicom Trailovićeve i njenim izborom popularnih i kontroverznih predstava koje su u velikoj meri pomerale granice slobode izražavanja u političkom smislu, kako prenosi "Blic Žena", ovo pozorište je preraslo granice države u kojoj je nastalo i bilo prvo sa područja SFRJ koje je pozvano da gostuje u SAD posle Drugog svetskog rata.

Kada je po zakonskom roku prestala da upravlja "Ateljeom 212" postala je umetnički direktor Međunarodnog pozorišnog festivala u Nansiju u Francuskoj, koja je bila njen drugi dom, a radila je i u pariskom "Teatru nacija". Međutim, nije se oprostila od scene Ateljea jer je tamo između ostalog režirala i kultu predstavu "Kosa" kao i čuvenu rok operu "Isus Hrist Super Star".

Atelje je zahvaljujći ovoj energičnoj ženi bio i mesto rođenja još jedne kultne pozorišne i beogradske institucije - Beogradski internacionalni teatarski festival.

Kako je poznato, Trailovićeva je zajedno sa Jovanom Ćirilovim 1967. godine osnovala BITEF na koji je svojim beskrajnim šarmom i prodornošću, ali i velikim talentom za ubeđivanje, dovodila u Beograd najavangardnija i najpoznatija pozorišta i predstave i imena sa obe strane gvozdene zavese - kao što su Semjuela Beketa, Žan Pol Sartra, Ježija Grotovskog, Pitera Bruka, Living teatar, Euđenija Barbu, Boba Vilsona, Ričarda Šeknera, Petera Štajna, Pinu Bauš, La Mamu, i mnoge, mnoge druge. Pa iako je bila majka beogradske avangarde, Trailovićeva se grozila od te reči i na svaki njen pomen bi odgovorila pitanjem: "A šta je to avangarda?"

Družila se i sa Milošem Crnjanskim po njegovom povratku iz emigracije, a prirodu njihovog odnosa je samo nagovestila u jednom od svojih intervjua: "Naši susreti u Beogradu su stvorili mogućnost velikih intima. Ali, to nije za javnost. Znate, on je bio jedan stariji gospodin, a ja jedna mlada žena."

Kada su uglednog dramaturga Ežena Joneska 1971. godine pitali šta je video u Beogradu, odgovorio je: "Miru Trailović. Zar to nije sasvim dovoljno?".

Trailovićeva je imala prefinjen stil koji su krasile haljine, barokni broš, ešarpe, tašne od krokodilske kože i crveni karmin, a legenda kaže da je redakcija "Ježa" primetila da ima čak 24 karakteristična osmeha. Francuski mediji su je iz milošte zvali "Buldožer u bundi".

Ova izuzetna žena preminula je 7. avgusta 1989. godine, a za sobom je ostavila neizbrisiv traga u srpskoj kulturi. I danas u blizini Bajlonijeve pijace u Beogradu postoji Trg Mire Trailović dok Velika scena pozorišta "Atelje 212" zvanično nosi njeno ime.

(Ona.rs)