Zašto je Spasovdan slava Beograda: Veliki dan za crkvu i državu

Vreme čitanja: oko 2 min.

Na Spasovdan se organizuje i tradicionalna litija

Foto: SPC, Marko Jovanović

Pravoslavni vernici danas proslavljaju Spasovdan ili Vaznesenje Hristovo. On se praznuje uvek 40. dan nakon Vaskrsa. To je dan kada je Hristos, pokazavši Vaskrsom da je jači od smati, to isto učinio i 40 dana posle, kada se javio svojim učenicim koji su sedeli za trpezom.

Od tada  datiraju i njegove reči: "Idite po svemu svetu i propovedajte Jevanđelje svakom stvorenju. Ko poveruje i krsti se, biće spasen, a ko ne poveruje biće osuđen."

Posle toga učenici počinju da propovedaju njegovo učenje.

Spasovdan se slavi kao veliki verski praznik, a odabran je i za slavu Beogada. To je i spomen na praznik 1403. godine, kada je despot Stefan Lazarević proglasio Beograd srpskom prestonicom, a verski praznik za gradsku slavu.

Na Spasovdan se organizuje i litija, sa ustaljenom trasom po beogradskim ulicama, uvek simbolično zatvarajući krug u dvorištu Vaznesenske crkve.

"Prvo stajanje, za molitve za zdravlje Beograđana, litija ima kod Terazijske česme (izvor umesto zapisa koji je bio na mestu sadašnje Srpske akademije nauka). Drugo stajanje je kod Saborne crkve, za molitve za poštedu od stradanja, mir i napredak. Treće stajanje, za molitve za pokoj duša svim palim junacima Beograda je u dvorištu Vaznesenske crkve ispred granitnog Krsta. Takođe, interesantno je da grad ima i zaštitnicu, Presvetu Bogorodicu, kojoj je despot Stefan Lazarević posvetio Beograd, piše "Beograd.rs".

"Koliki su značaj Srbi pridavali ovom prazniku, vidi se i po tome, što je najveći istorijsko-pravni dokument srpske sredenjevekovne države, čuveni Dušanov zakonik, obnarodovan na Spasovdan 1349. godine, a dopunjen takođe na Spasovdan, 1354. godine. Na proslavi Spasovdana, 1939. godine, grad Beograd je odlikovan najvišim ratnim odlikovanjem - Karađorđevom zvezdom sa mačevima IV stepena", navodi isti sajt i dodaje da je Vaznesenska crkva, sagrađena kao gradska 1863. godine, sačuvala originalni barjak Uprave grada Beograda. Na barjaku od crvenog brokata, sa jedne strane je ikona Vaznesenja Gospodnjeg i, slovima od zlatnih niti, natpis: Opština grada Beograda 1938. a sa druge strane, ikona Svete Petke i poruka: Ko krsno ime slavi - onom i pomaže", navodi isti izvor.

Poslednja litija na Spasovdan u Beogradu, nakon dolaska na vlast komunista, bila je 1947. godine. U letopisu Vaznesenske crkve je zapisano da je litija bila kamenovana od strane agilnih skojevaca, a iste godine je zabranjena, piše "Vikipedija".

Spasovdan je kao slava Beograda obnovljena 1992. godine, kada je ulicama u centru grada prošla litija prvi put posle više od četiri decenije. Litijom je načalstvovao njegova svetost Patrijarh srpski gospodin Pavle.

(Ona.rs)