Oaza prirode u blizini glavnog grada: Planina idealna za kratki predah i uživanje u prirodnim lepotama

Smatra se da su dva termina, koja su koristili još Kelti zaslužna za nastanak naziva planine, koju od Beograda deli tek nešto manje od sat vremena vožnje. Naziv Kosmaj najverovatnije poreklo vodi od keltskih termina “cos” i “maj”, a u značenju šuma i planina.

U periodu rimske vladavine tim područjem, ova planina je bila mesto na kome je, prema mitologiji, obitavala boginja proleća, ali i plodnosti po imenu Maja. U to doba današnji Kosmaj bio je poznat kao “Casa Maiac”, budući da je tu boravila pomenuta boginja.

Čini se da je keltski naziv i te kako opravdan, budući da je Kosmaj poznat po obilju šuma. Iako preovlađuju mahom hrastove i borove šume, prisutni su i četinari.

Niska, ali značajna planina

Budući da se na nadmorskoj visini od svega 626 metara nalazi najviši vrh Kosmaja, jasno je i zbog čega je ova planina svrstana među niske. Zapravo je na drugom mestu među najnižim planinama na području Šumadije i to odmah iza Avale.

Zanimljivi su i nazivi tri vrha Kosmaja - Mali, Rutavi i Goli.

Ipak, bez obzira što je u pitanju niska planina, može se pohvaliti odličnim vidikovcima, među kojima je vidikovac „Kosmaj“ najpoznatiji. Do njega se može stići drvenim stepenicama, ali treba biti naročito obazriv. Tim pre što je jasno istaknuta tabla sa upozorenjem da svako ko odluči da poseti ovaj vidikovac, prepoznatljiv po tornju izrađenom od drveta, to čini isključivo na ličnu odgovornost.

Podno Kosmaja, u ataru istoimenog sela, udaljenog tek nešto više od pet kilometara nalazi se Markovačko jezero. Nastalo veštačkim putem, kada je na reci Košarna građena brana, jezero u ataru kosmajskog sela Markovac važi za jednu od „najstarijih i najbogatijih veštačkih, beogradskih akumulacija“.

I mada je još uvek neotkriven u turističkom smislu, vodopad Pruten, koji se nalazi u ataru kosmajskog sela Babe, polako ali sigurno počinje da privlači pažnju i to najpre ljubitelja prirode i avanture.

Istorijsko nasleđe Kosmaja

Koliko god priroda na Kosmaju bila interesantna, ne treba zaboraviti ni svetinje koje se na području te planine nalaze. Izuzev dva manastira, tu su i ostaci jednog.

Izgrađen u prvoj deceniji 14. veka, kada je Srbijom vladao kralj Dragutin, manastir Tresije biser je Kosmaja. Ko god kroči na manastirski posed ne može da ne primeti koliko je truda i rada, ali i ljubavi oloženo u njegovo uređenje. Interesantno je pomenuti i to da je manastir, čija je glavna crkva posvećena Saboru svetih Arhangela u tadašnjem Beogradskom pašaluku, tokom 16. veka smatran za najbogatiji. Međutim, to se ne odnosi samo na imovinsko, već i na bogatstvo u bratstvu.

Osim Tresija, na području Kosmaja je i manastir nazvan Pavlovac. Izgrađen tokom 15. veka, nedaleko od istoimenog potoka, ovaj manastir je kao svoju zadužbinu podigao srpski despot Stefan Lazarević. Čak postoji pretpostavka da je građen kao letnjikovac srpskog despota.

Istorijski podaci ukazuju na to da je manastir zapusteo, budući da su ga turske snage srušile, te se surovo osvetile bratstvu manastira Pavlovac. Obnova je usledila tek pre oko dve decenije, budući da je sve do tada ova svetinja bila prekrivena kamenjem.

Ostaci manastira Kasteljan nalaze se u kosmajskom selu Nemenikuće. O njemu nema pouzdanih istorijskih podataka, ali prema aktuelnoj pretpostavci moguće je da je u vreme vladavine kralja Dragutina bio izgrađen.

Spomenik borcima Kosmajskog odreda i Spomen kosturnica na Belom Kamenu, još su neke od zanimljivih lokacija koje treba posetiti na ovoj planini.

(Ona.rs / „Srbijapodlupom“ / „Eparhija šumadijska“ )

Pošaljite nam Vaše snimke, fotografije i priče na broj telefona +381 64 8939257 (WhatsApp / Viber / Telegram).

Povezane vesti

Ona.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.