Muzičarka Bojana Peković: Gusle su za mene potreba da izrazim svoj unutrašnji život

Svetski poznata srpska je guslarka, pevačica i muzičarka za Ona.rs

Ona je prvi student na planeti koji je studirao tradicionalni instrument - gusle. Danas je 26-godišnja Bojana Peković iz Kraljeva svetski poznata srpska guslarka, pevačica i muzičarka.

Na njeno muzičko opredeljenje veliki uticaj imao je njen otac, profesor gusala Radovan Peković, istaknuti član Saveza srpskih guslara, osnivač i predsednik Udruženja guslara Žiča. Zato i ne čudi da je već sa pet godina upisala klavir, a već sa šest imala svoj prvi muzički nastup u Narodnom muzeju u Kraljevu, na otvaranju izložbe o Prvom svetskom ratu.

Preporučujemo

- Sa pet godina počela sam da nastupam sa etno-pevanjem, a godinu dana kasnije i sa pevanjem uz gusle. Moj otac je guslar i uz njega sam postepeno savladala osnove i bazu iz koje sam kasnije stvarala svoj stil - započinje za Ona.rs razgovor ova izvanredna mlada umetnica.

Srednju muzičku školu na smeru etnomuzikologije završila je u ​​Kraljevu, gde se bavila pevanjem i sviranjem gajdi, frule, okarine, kavala... Međutim, nakon upisa Fakultet muzičke umetnosti u Beogradu odlučila je da ode u Finsku na muzičku akademiju i da gusle postanu njen glavni instrument.

Zbog nje je Muzička akademija Sibelijus u Helsinkiju odlučila da uvede taj instrument u program, i tako postaje prvi student u istoriji koji je proučavao gusle. Upitana da li je to tačno, odgovara potvrdno.

- Što se tiče izvođaštva i dugogodišnjeg prolaska sa tim instrumentom kroz zvanični sistem brojnih muzičkih predmeta - jeste. Postoji divan smer Globalne muzike na Sibelius muzičkoj akademiji u Finskoj, koji mi je omogućio da donesem svoj umetnički izraz. Koncept celog odseka je takav da dolaze ljudi sa raznih strana sveta i predstavljaju svoju kulturu ili muzički žanr kojem pripadaju. Nakon položenog prijemnog, svakako mojim dolaskom, došlo je do obostranog zadovoljstva i razmene iskustva sa globalnim smerom - objašnjava Pekovićeva.

Kako su gusle poseban vid naše tradicije, pa i vid komunikacije, istorije, prenošenja poruka na način koji je nažalost "stran" mnogima i na neki način "dalek" sve mlađim generacijama, ova mlada umetnica je ipak dokaz da i nije baš tako. Upitana šta njoj zapravo znače gusle, na koji način može da približi drugima ovaj instrument, kao i lirske i epske pesme koje ih prate, Pekovićeva ističe:

- Gusle su za mene potreba da izrazim svoj unutrašnji život. Kao što ste rekli, one su vid komunikacije i razgovora. Brojne tematike vezane za njihov repertoar i opus predstavljaju divno kulturološko blago koje nastavlja da me inspiriše, kako epsko nasleđe, lirsko, šaljivo, grupno pevanje tako i brojne druge mogućnosti kao što je "world" muzika.

Guslarka je do sada učestvovala na oko 700 različitih kulturnih, duhovnih obrazovnih i humanitarnih manifestacija. Prvi album je objavila sa 11 godina, a drugi "Ep o Kosovu" 2022. godine, sa epskim pesmama iz Vukovih zapisa iz 19. veka. Iako izuzetno mlada, kulturno-prosvetna zajednica Srbije dodelila je Bojani u Narodnom pozorištu u Beogradu nagradu Zlatna značka za dugogodišnji doprinos razvoju kulturnih delatnosti.

Čak je sa bratom Nikolom Pekovićem bila i pobednica 3. sezone TV emisije "Ja imam talenat" 2012. godine. Na pitanje da izdvoji neke najznačajne trenutake i dostignuća na koje je lično ponosna, izdvaja jedan.

- Mogu da izdvojim jedan od meni najdražih projekata sa Ivanom Žigon, koja je još u 2013. i 2015. režirala divne muzičko-scenske spektakle “Njegoš nebom osijan” i “Stojte, galije carske” u kojima su gusle vodile svojom snagom i bile deo baleta, folklora i velike scene. To su bili veliki momenti koji su me nosili i otvarali vrata ka izgradnji mojih težnji prema savremenom guslarskom stvaralaštvu. Drugi koncert može biti moj završni master koncert ovog oktobra u Helsinkiju gde sam spojila gusle sa elektronskom muzikom Tima Kaukolampija, a treći je koncert “Prožimanje” na Kolarcu sa mojom muzičkom grupom “Umetnička porodica” i zrenjaninskim kamernim orkestrom pod dirigentskom palicom Mikice Jevtića. Orkestar i gusle, nešto što zaista daje novu boju.

Kako je na izvestan način veoma mlada preuzela na sebe ulogu čuvara tradicije, ali i spojila "nešto staro" sa "nečim novim", umetnica objašnjava na koje sve načine zapravo prezentujete gusle u svetu.

- Kroz svoj rad, muzičku grupu, kao i brojne saradnje sa drugim umetnicima, spajam brojne impulse koji me čine srećnom, a to je svakako balans tradicionalnog zvuka i sadašnjosti. Volim, i u svom radu negujem, spoj sa drugim žanrovima muzike i umetničkim formama. Gusle i slikanje, gusle i priroda, gusle i klasična muzika, gusle i džez, gusle i elektronika. Kreativnost i sreća koju osećam pri takvim susretima su nešto posebno - nabraja Pekovićeva.

Opšte je prihvaćeno mišljenje da su gusle (tradicionalno) "muški" instrument. Za kraj upitana da li može da nabroji još neke žene guslarke koje su joj bile vodilje, kao i žene (i muškarci) koji su ispiracija njenoj jedinstvenoj karijeri, ova darovita mlada žena ističe da je istorija žena guslarki do skoro bila u velikoj senci, ali da ih ima.

- Kroz knjigu Ive Nenić “Guslarke i sviračice” kao i knjigu “Apoteoza srpskim guslama II” Dejana Tomića, objavljene su biografije na desetine žena guslarki. Velika preporuka na temu njihovog rada, prisutnosti i doprinosa guslarskoj praksi kroz vekove. Jedna od meni najzanimljivijih biografija jeste o guslarki Olgi Kovačević koja je još u XIX veku plenila scenom i publikom, a imala je želju i da otvori svoju guslarsku školu. Što se tiče guslara, mogu da izdvojim Boška Vujačića uz čije pevanje sam rasla i razvijala svoj stil - zaključuje Bojana Peković.

(Ona.rs)