Srbija se može pohvaliti sa 5 stavki na UNESCO Listi nematerijalnog kulturnog nasleđa

Prva je uvrštena slava, odnosno proslava porodične slave, i to 2014. godine

Često imamo prilike da pročitamo da se neka destinacija, turistička atrakcija, jelo ili nešto drugo iz sfere materijalnog, ali i nematerijalnog karakterističnog za neku zemlju, nalazi na Listi svestke baštine UNESCO-a.

I na to smo manje-više navikli, pa i ne razmišljamo o tome šta je zapravo UNESCO i kakva je to lista?

Preporučujemo

Najpre da napomenemo da je UNESCO (engl. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) specijalizovana agencija u okviru Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu.

U Londonu je 1945. godine usvojen ustav te organizacije, a godinu dana kasnije je i zvanično stupio na snagu, podaci su sa UNESCO sajta.

U narednim godinama ova specijalizovana agencija UN pokreće brojne programe, a Srbija joj se priključuje 20. decembra 2000. godine. Tako postaje jedna od 193 države članice, koliko ih danas broji UNESCO.

Šta Srbija ima na UNESCO listi?

Ukupno je pet stavki vezano za Srbiju na Listi nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva.

Prva je uvrštena slava, odnosno proslava porodične slave, i to 2014. godine.

Znanja vezana za slavu prenose se u porodicama, a žene imaju važnu ulogu u prenošenju znanja o izvođenju obreda, njihovom značenju i svrsi. Slava jača društvene odnose i igra važnu ulogu u uspostavljanju i održavanju dijaloga u multietničkim i multikonfesionalnim područjima, navedeno je pored ostalog u predstavljanju ovog tradicionalnog srpskog običaja na zvaničnom UNESCO sajtu.

Kolo kao tradicionalna narodna igra uvršeno je na Listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva 2017. godine, a godinu dana kasnije i pevanje uz pratnju gusala.

Kako je navedeno, između ostalog u objašnjenju, pevanje uz pratnju gusala, jednostavnog gudačkog instrumenta, drevna je umetnost izvođenja pre svega herojskih epova, vekovima praktikovana kao oblik istorijskog pamćenja i izraz kulturnog identiteta.

Lončarski zanat u selu Zlakusa takođe je uvršten na Listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva.

Peta i trenutno poslednja je 2022. godine uvrštena tradicionalna srpska rakija od šljiva, tačnije „društvene prakse i znanja vezana za pripremu i upotrebu tradicionalne rakije od šljiva – šljivovice“.

Nakon kratkog opisa procesa pripreme domaće rakije od šljiva, u objašnjenju na zvaničnom UNESCO sajtu je navedeno i sledeće:

U svečanim prilikama i tokom porodičnih slavlja, šljivovica prati zdravice sa željama za zdravlje i blagostanje. Takođe je važan deo tradicionalne medicine, jer se u nju dodaje lekovito bilje ili voće za dobijanje lekova protiv prehlade i bolova ili antiseptika. Zimi se konzumira kuvana rakija.

(Ona.rs)