Nacionalni park Brioni čine brojna ostrva: Pravi je muzej na otvorenom
Od gotovo 3,4 hiljade hektara, kolika je površina čitavog nacionalnog parka, tek oko 743 hektara je ukupna površina svih brionskih ostrva
Duž obala zapadne Istre nalazi se nekoliko grupacija ostrva, koja su deo Nacionalnog parka Brioni. Tek par kilometara deli pojedina ostrva i obalu Istre.
Od gotovo 3,4 hiljade hektara, kolika je površina čitavog nacionalnog parka, tek oko 743 hektara je ukupna površina svih brionskih ostrva.
Najpoznatija ostrva su Veliki i Mali Brijun. A tu su i ostrva Sveti Marko, Sveti Jerolim i Pusti otok ili Madona, kao i Obljak, Kozada i druga.
Njihov naziv se tokom istorije menjao, a kako je navedeno na zvaničnom sajtu Nacionalnog parka Brijuni, prvi put je 1421. godine zabeležen pisani trag o ovim hrvatskim ostrvima.
Zaštićeni Spomenik kulture
Upravo zbog bogatog istorijskog i kulturnog nasleđa, koje je uočljivo gotovo na svakom koraku, ostrva Brioni se smatraju posve neobičnim muzejom na otvorenom. Zato i jesu ostrva okarakterisana kao Spomenik kulture i nalaze se pod zaštitom institucija.
Više je od 20 muzejskih zbirki dostupno u okviru Nacionalnog parka Brioni. One su u poslednjih nekoliko decenija bolje sistematizovane, tako da se razlikuju arheološko, umetničko, kulturno-istorijsko odeljenje i mnoga druga odeljenja. A u okviru njih, pored ostalih, postoje etnografska, zoološka zbirka i zbirka umetničkih dela, kao i zbirke nameštaja, razglednica i zastava, te mnoge druge.
Sa vremena ne vreme se i na Velikom Brionu, i to u predvorju hotela „Neptun“ i u omanjoj crkvi Svetog Roka, organizuju izložbe.
U brionskim parkovima mogu se videti i vrlo interesantne skulpture, koje su odlično uklopljene u okolinu.
Znamenite građevine
U okviru Nacionalnog parka Brioni mogu se videti i mnoga interesantna zdanja, koja su građena tokom različitih istorijskih razdoblja.
Izgrađen tokom 16. veka, Mletački kaštel odlikuje renesansko-barokni stil. U zdanju koje je predstavljalo ulaz u Donžon kulu, u čijoj neposrednoj blizini je i kaštel, bila je upravna zgrada, u doba kada je ovim područjem vladala Mletačka republika. Kaštel je bio namenjen stanovanju i nalazi se uz Donžon kulu, izgrađenu početkom 13. veka. Nekoliko vekova kasnije, kula je dograđena, a danas slovi za najstarije zdanje mletačkog naselja, ističe „Np-brijuni“.
Na temeljima ranije romaničke crkve, danas se nalazi gotička svetinja posvećena Svetom Germanu. Interesantno je pomenuti da se još od 1958. godine u ovoj crkvi može videti zavidna kolekcija kopija fresaka i glagoljičkih napisa sa područja Istre i Kvarnera iz perioda srednjeg veka.
Crkva posvećena Svetom Roku, koji slovi za zaštitnika od kuge, takođe se nalazi na području Nacionalnog parka Brioni. Podignuta je nedugo nakon epidemije ove zarazne bolesti, početkom 16. veka. U njenoj unutrašnjosti i u blizini nalaze se grobovi stanovnika Briona koji su preminuli od kuge.
Na ostrvu se može videti i najstarija kuća izgrađena u tradicionalnom stilu - Vila Pava. Neretko se naziva i „seljačka kuća“, a smatra se da je izgrađena u periodu između 16. i 18. veka.
Posebno je interesantna građevina poznata kao Kuća za brodice. Zapravo je izgrađena početkom 20. veka kao spremište za čamce, a prostor za stanovanje je izgrađen iznad nje. Arhitektura obiluje elementima secesije i u potpunosti je očuvana.
(Ona.rs)