Na teritoriji današnje Srbije nekada je bilo more: Ostavilo je značajan trag na reljef naše zemlje

Panonsko more postojalo je čak 30 miliona godina, a izuzev na teritoriji današnje Srbije, prostiralo se i na području Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Mađarske, te Austrije, Ukrajine, Češke i Slovačke. Takođe je zauzimalo i teritoriju današnje Slovenije, kao i Rumunije i Mađarske

Iako je pre oko 600 hiljada godina nestalo, more koje je postojalo na prostoru Panonske nizije ostavilo je značajan trag na reljef ne samo naše zemlje, već i još devet, danas evropskih zemalja.

Panonsko more postojalo je čak 30 miliona godina, a izuzev na teritoriji današnje Srbije, prostiralo se i na području Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Mađarske, te Austrije, Ukrajine, Češke i Slovačke. Takođe je zauzimalo i teritoriju današnje Slovenije, kao i Rumunije i Mađarske.

Preporučujemo

Prema podacima koje navodi „Vikipedija“, čak oko hiljadu metara je iznosila maksimalna dubina Panonskog mora. Njegova maksimalna širina iznosila je 600, a maksimalna dužina oko 800 kilometara.

Deo ogromnog praokeana

Ukupna površina Panonskog mora iznosila je čak oko 200 hiljada kvadratnih kilometara. A zapravo je ovo more bilo tek jedan deo Tetisa, velikog praokeana. Preciznije, bio je to samo jedan od zaliva Paratetisa, mora koje se prostiralo na području između centralnoevropske i centralnoazijske teritorije danas.

Utvrđeno je da je do formianja čitavog basena došlo pre oko čak 34 miliona godina, dok je Panonsko more tokom svog postojanja prošlo kroz ukupno pet faza.

Gradovi Panonske nizije

Kao najveći grad na području Panonske nizije, koja zauzima mahom područje oko srednjeg toga reke Dunav, izdvaja se glavni grad današnje Mađarske. Međutim, to nije jedini mađarski grad na tom području, budući da su i Đer, Segedin i Debrecin, pored ostalih, takođe u Panonskoj niziji.

Košice i Bratislava u Slovačkoj, zatim Beč i Beograd, ali i Sombor, Novi Sad i Zrenjanin, te Pančevo i Subotica, još su neki od značajnijih gradova koji se nalaze na području Panonske nizije, navodi „Vikipedija“, a tu su i Zagreb, Temišvar, Bijeljina i Maribor, kao i Brno, Osijek i drugi.

Panonsko more u Srbiji

Tada plitko Panonsko more zauzimalo je područje do današnjih gradova Aranđelovca, Petrovca i Donjeg Milanovca i to u periodu pre oko 23 do pet miliona godina. U to vreme, današnje planine Avala i Kosmaj nisu bile razdvojene već spojene i predstavljale su poluostrvo u Panonskom moru.

Kako je vreme odmicalo, te nastupio period u istoriji Panonskog mora koji nosi naziv sarmat, tako su današnje planine Kosmaj i Avala postale ostrva, dok se samo more prostiralo na području do grada Kruševca.

Naredna faza u istoriji Panonskog mora je miocen, kada se prostiralo do teritorije današnjih gradova Niša i Aleksinca. Zanimljivo je pomenuti da je upravo taj period značajan i po tome što tad salinitet Panonskog mora značajno opada.

Tokom naredne faze u našoj zemlji nastaju i Moravski i Kolubarski basen, a nekada fascinantno Panonsko more sve više poprima karakteristike jezera, da bi u toku naredne i poslednje faze, moglo da se svrsta u bare.

Uz već pomenute planine u Srbiji, ostrva Panonskog mora bile su i planine Fruška Gora, Cer i Gučevo.

(Ona.rs)