Homoseksualnost u antičkoj Grčkoj: Najpoznatiji istopolni ljubavni parovi starog doba

foto: Shutterstock

Homoseksualni odnosi i ljubav između muškaraca, prema različitim književnim i vizuelnim izvorima iz antičkog perioda, bili su među zapaženijim karakteristikama starog grčkog društva.

Preporučujemo

Iako veliki deo učenja i istraživanja o ovoj temi koristi termin "homoseksualnost" da opiše tadašnje odnose, ovakav moderan termin nije striktno primenljiv na drevni grčki svet, jer Grci sebe nisu definisali kao "homoseksualce" i izraz se jednostavno ne odnosi na društvo koje je bilo potpuno drugačije od našeg. Zapravo, koncept muških intimnih odnosa u Grčkoj ne podleže definicijama koje su tipične za današnju modernu kulturu.

Homoseksualnost je u staroj Grčkoj imala vrlo specifičan oblik kroz instituciju pederastije, koja je uključivala odnos između mladog i starijeg muškarca, odnosno mudrijeg muškog saputnika, koji je bio veoma intimne prirode. Pederastija se smatrala ustaljenom praksom koja je imala "obrazovne prednosti", odnosno takvim odnosom su se prenosile vrednosti i učenje između starijeg (dominantnog) i mlađeg muškog partnera, što je dovodilo do toga da mlađa osoba bude više informisana o svojoj ključnoj ulozi u polisu ili zajednici.

Foto: Shutterstock

Dečak se smatrao "dečakom" sve dok nije uspeo da pusti punu bradu, dok se stariji čovek zvao "Erast". Njegov zadatak je bio da obrazuje, štiti, voli i daje uzor za svog eromena (dečaka), a za uzvrat kao nagradu dobijao je njegovu lepotu, mladost i obećanje. Takav koncept odnosa podržavaju arheološki dokazi koje su stručnjaci pronalazili tokom godina.

Ovakav odnos smatran je poželjnim i efikasnim, pomoću kojeg su se elitni ljudi obrazovali i uključivali u polis. Ovi muškarci, naravno, oženili bi žene i imali svoju decu, kako je i priličilo njihovoj ulozi. Ono što je zanimljivo je i da su u drevnim spartanskim venčanjima, mlade imale kratko ošišanu kosu i bile je obučene kao muškarci, pod pretpostavkom istoričara da bi se olakšao prelazak muža sa homoseksualnih na heteroseksualne odnose.

Najpoznatiji istopolni parovi antičke Grčke

Prožimanje pederastije u staroj grčkoj kulturi, prema pisanju Vikipedije, evidentno je u brojnim književnim primerima antičkih pisaca kao što su Herodot, Platon, Ksenofont, Atenej i mnogi drugi, kao i u umetničkim prikazima. Postoje, čak, i brojni mitološki primeri.

Dokle je homoseksualnost bila prihvaćena svedoči ostojanje "Svete grupe Tebe", spartanski vojni odred iz Tebe, zasebna vojna jedinica, koja je bila sastavljena samo od parova muških ljubavnika, koja se smatra odličnim primerom kako su stari Grci koristili ljubav između vojnika u trupi da bi pojačali njihov borbeni duh.

Mnogo pre toga, kao prvi muških par u grčkoj kulturi zabeležen je Ahil, ratnik-heroj, i njegov pratilac Patroklo. Njihova priča se nalazi u Homerovom epu o Ilijadi (800. godine pre nove ere), a najubedljiviji primer je Patroklova smrt od Hektorove ruke, gde je opisano intezivno i duboko Ahilovo tugovanje, koje svedoči o bliskosti njihovog odnosa.

Foto: Shutterstock

I mitologija se bavi homoseksualnošću. Zevs koji otima Ganimeda, mladog princa Troje, veoma je popularan motiv u grčkom slikanju vaza i ilustruje još jedan aspekt muških intimnih odnosa kako su ih zamislili Grci i svedoči o tome da Zevsov promiskuitet nije bio ograničen samo na žene, čime se prosvetljuje naše razumevanje muških odnosa u Grčkoj.

Dalji primeri uključuju mitološkog heroja Herakla i njegovog pratioca Jolaja koji je putovao sa njim po svetu i pomagao mu da završi svojih 12 zadataka.

Tezej i Piritus su još jedan poznati par muških najboljih prijatelja sa homoerotskom konotacijom prema antičkim autorima. Iako je Piritus izazvao Tezeja na dvoboj, impresionirani gracioznošću, lepotom i hrabrošću jedno drugog zakleli su se na prijateljstvo, zbog kojeg se, prema antičkom istoričaru Ovidiju, Fedra, Tezejeva žena, osećala izostavljeno i iskoristila situaciju da ubedi svog posinka, Ipolita, da prihvati da bude njen ljubavnik.

I Orest i Pilad, slično Ahileju i Patroklu, bili su rođaci koji su odrasli zajedno od detinjstva do odraslog doba, a njihova veza je bila jača i intimnija od odnosa sa drugim ljudima.

Foto: Shutterstock

A možda najveća od svih, ubeležena je emocionalna veza Aleksandra Velikog i njegovog pratioca, komandanta konjice i prijatelja iz detinjstva, Hefestiona, koja je trajala tokom celog njihovog života. Hefestion je učio kod Aleksandra, kao i šačica druge dece staromakedonske aristokratije, pod nadzorom Aristotela. Posle njegove smrti oktobra 324. pre Hrista, Aleksandar ga je jako oplakivao i danima nije jeo. Antički pisac Arijen beleži da se Aleksandar "bacio na telo svog prijatelja i ležao tamo skoro ceo dan u suzama, i odbijao da se rastavi od njega sve dok ga silom nisu odvukli njegovi saputnici“. Čak je tražio od sveštenika da Hefestionu odaju božanske počasti.

Osk seudne beleške o vezama između žena

Nažalost, istorijski gledano, čak je i polna orijentacija imala neizbežno muški fokus, jer izvori za žene u antici vezani za ovu temu, praktično ne postoje. Pošto su žene u to vreme bile građani drugog reda, vrlo malo primarnih dokaza govori o ženama u vezi sa istim polom.

Foto: Shutterstock

Antička istorija, međutim, pamti Sapfu, arhaičnu pesnikinju sa ostrva Lezbos, koja je napisala mnoge ljubavne pesme upućene ženama i devojkama. Ljubav u ovim pesmama je ponekad uzvraćena, a ponekad ne. Smatra se da je Sapfa napisala blizu 12.000 redova poezije o svojoj ljubavi prema drugim ženama. Od njih je sačuvano samo oko 600 redova. Kao rezultat njene slave u antici, ona i njena zemlja postali su simbol ljubavi između žena.

U Sparti su dokumentovane pedagoške erotske veze koje su uključivale atletsku golotinju sa ženama, a tokom 610. godine p.n.e., zabeleženo je da je grupa tinejdžerki pevala klasične himne o svojim bogovima i boginjama, kao i o vezama sa njima, dok su bile uključene u rituale oranja u planinskom vencu. Beleška opisuje devojke kako flertuju i zadirkuju jedna drugu uz naznake erotske energije.

I još jedna crtica o ženskoj ljubavi stoji u Platonovom "Simpozijumu" gde se pominju žene koje "ne mare za muškarce, ali imaju ženske privrženosti". Drugi istorijski zapisi o ljubavi i intimnim odnosima između žena su ostali oskudni.

(Telegraf.rs)

Pošaljite nam Vaše snimke, fotografije i priče na broj telefona +381 64 8939257 (WhatsApp / Viber / Telegram).

Povezane vesti

Ona.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.