Dr Elsi Mod Inglis: Plemenita Škotlanđanka, dobitnica najvišeg srpskog odlikovanja - Orden belog orla

Elsi Mod Inglis bila je škotska lekarka i sufražetkinja koja se posebno istakla svojim radom u okviru škotskih vojnih bolnica u Srbiji u toku Prvog svetskog rata, koja je za svoj humanitarni rad dobija najviše srpsko odlikovanje - Orden belog orla.

Ćerka Džona Inglisa, činovnika britanske kolonijalne uprave, detinjstvo je provela sa još osmoro braće i sestara u Kalkuti i Bengalu, a delom i na australijskom ostrvu Tasmanija, gde je pohađala privatne škole.

Po povratku porodice u Škotsku 1878, upisala je žensku gimnaziju, a potom studije medicine na Univerzitetu u Glazgovu i Edinburgu, gde je 1892. godine stekla zvanje lekarke-hirurga.

Kako prenosi portal "Mali Nemo", pionirsku karijeru lekarke krčila je u bolnicama za žene od Londona, preko porodilišta u Dablinu, do Edinburga, gde je predavala i ginekologiju na Medicinskom fakultetu za žene.

Inglisova je 1904. godine u Edinburgu osnovala malu hiruršku i ginekološku bolnicu za siromašne žene (the Hospice), gde se o pacijentima brinulo isključivo žensko osoblje.

"Bolnice škotskih žena" doktorke Inglis

Uz pomoć Škotskog udruženja sufražetkinja, dr Inglis je na početku Prvog svetskog rata osnovala prvu od ukupno 14 Bolnica škotskih žena za službu u inostranstvu (The Scottish Women’s Hospitals for Foreign Service), koje su bile isključivo ženskog sastava.

Kvalifikovane doktorke i obučene medicinske sestre i bolničarke pomagale su ranjenicima i bolesnicima širom Francuske, Belgije, Grčke, Rumunije, Rusije, Malte... I naravno Srbije.

Zanimljivo je da britanska vlada nije bila raspoložena da prihvati da im pomogne, pa se dr Inglis obratila Francuskoj za pomoć i u decembru 1914. godine osnovala bolnicu sa 200 kreveta koja je bila aktivna tokom čitavog rata. Drugu bolnicu u Francuskoj je osnovala 1917. godine.

Ostale koje su nicale formirane su zahvaljujući donacijama koje su stizale iz celog sveta, a Bolnica škotskih žena, iako je formirana  u Škotskoj, zapravo je bila zajednička misija žena i iz Irske, Velsa, Kanade, Australije, Novog Zelanda, Amerike, Britanije, pa i Indije.

Hrabre žene koje su delile sudbinu srpskog naroda

Ove bolnice posebno su postale poznate po svojoj aktivnosti u Srbiji. Deset od njih bilo je namenjeno za pomoći srpskom narodu, od koje su četiri radile u samoj Srbiji.

Prva Bolnica škotskih žena, koju je Inglis stavila na upravu dr Eleonore Solto, stigla je u Srbiju početkom januara 1915. godine, gde su dolaskom u Kragujevac, preuzele preko 250 bolesnika obolelih usled epidemije pegavog tifusa. Sa podjednakom pažnjom i požrtvovanjem tada su lečeni i srpski vojnici i austrougarski zarobljenici.

Bolnice u Srbiji bile su od velikog strateškog značaja za sve saveznike, a žene koje su radile u njima u potpunosti su delile sudbinu srpske vojske i naroda, kako na frontu, kao i u izgnanstvu. Tri bolnice su bile na Solunskom frontu, jedna je formirana za na Korzici, a druga za srpsku koloniju u Francuskoj.

Humanitarka do zadnjeg daha

Po okupaciji Srbije, dr Inglis je postojeće Bolnice škotskih žena preselila u kruševačku bolnicu "Car Lazar". Ona je tada i sama odbila da se povuče i sa osobljem je ostala da neguje preko hiljadu teških ranjenika i bolesnika. Tek u februara 1916, posle petomesečnog neprekidnog rada u okupiranoj zemlji, preko Švajcarske se vratila u Englesku, sa svojim bolničarkama.

Vrlo brzo nakon toga ova neverovatna doktorka je organizovala proslavu Dana Kosova u Velikoj Britaniji, koja je održana na Vidovdan 1916. Iste godine formirala je i novu misiju Škotskih žena, koja se priključila Prvoj srpskoj dobrovoljačkoj diviziji na frontu u Rusiji i Rumuniji.

Pripadnice Bolnice škotskih žena, sa transportnom jedinicom, od avgusta 1916. do novembra 1917, pratile su Prvu srpsku dobrovoljačku diviziju na ratištima od Odese i Medidžije, Dobrudže i Braile, do Galaca i Renija. Pristala je da povuče "škotske žene", tek pošto je obezbeđeno sigurno povlačenje i Prve srpske dobrovoljačke divizije.

Međutim, rat je uzeo svoj danak i ona bolesna i iscrpljena od Ruskog fronta, pada u krevet i ubrzo nakon povratka u Njukasl, umire 26. novembra 1917.

Najveća priznanja od Srbije

Dr Elsi Inglis sahranjena je uz sve počasti u Edinburgu, a poslednju poštu odali su joj predstavnici savezničkih zemalja Velike Britanije, Francuske i Srbije. Odlikovana je najvišim srpskim odlikovanjima, Ordenom Belog orla i Ordenom Svetog Save.

Uz to srpski narod se njoj i njenim bolničarkama odužio podigavši spomenik i memorijal česmu na Crkvencu, u Mladenovcu, dok u amfiteatru Medicinskog fakulteta u Beogradu, stoj spomen ploča posvećena plemenitim delima dr Elsi Inglis.

Njenu bistu  koja stoji u Škotskoj nacionalnoj galeriji u Edinburgu, u ime srpskog naroda poklonio je Ivan Meštrović. Spomenici i memorijalne ploče mogu da se vide i u Vranju, Kruševcu, Lazarevcu, Vrnjačkoj Banji i na zgradi Srpskog lekarskog društva u Beogradu, a sve svedoče o čovekoljublju iz doba Velikog rata.

(Ona.rs)

Pošaljite nam Vaše snimke, fotografije i priče na broj telefona +381 64 8939257 (WhatsApp / Viber / Telegram).

Povezane vesti

Ona.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.