Jedna prekoputa druge čuvaju uspomenu na beogradsku čaršiju: Kako su povezane Saborna crkva i jedna kafana?

Nije to obična kafana. Ne samo zato što se smatra najstarijom u Beogradu, nego i zato što u njoj zaista može da se oseti onaj stari beogradski duh. U centralnom delu beogradske kafane “?” (Znak pitanja) je starinska peć, a ako gosti žele da popiju domaću iliti tursku akfu, uvek mogu da sednu na starinske drvene stolice, koje okružuju niske stolove.

I to nije sve, jer će im kafa biti poslužena onako kako se nekada služila – u džezvi, uz ratluk i čašu vode.

Mada mnoge druge beogradske kafane imaju dušu, što bi se reklo, nekako je to najizraženije, čini se baš u kafani “Znak pitanja”, koja se nalazi prekoputa Saborne crkve i u neposrednoj blizini zgrade Patrijaršije i konaka kneginje Ljubice.

Zdanje izgrađeno tokom 19. veka nalazilo se u nekadašnjoj Glavnoj čaršiji. Danas u ulici Kralja Petra, nadomak Knez Mihailove.

Naum Ičko, sin Petra Ička, istorijski upamćenog ne samo po Ičkovom miru iz 1806. godine, nego i po organizaciji Prvog srpskog ustanka, budući da je bio jedan od najznačajnijih pokretača, zaslužan je za gradnju ovog zdanja i to po nalogu kneza Miloša.

Kafana zanimljivog naziva

Izgrađena u balkanskom stilu arhitekture, kuća prekoputa Saborne crkve zanimljiva je i zato što se zna da su je gradili grčki neimari. I ne samo da se smatra jednom od najstarijih kuća građenih u tradicionalnom stilu, nego je i najstarija kuća koja se nalazila u srpskom delu beogradske varoši i koja je do današnjih dana očuvana.

Počev od 1946. godine je kafana “?” u Beogradu stavljena pod zaštitu nadležnih institucija kao spomenik kulture.

Nekoliko puta je menjala naziva. Bila je najpre “Srpska kafana”, ali i “Ećim-Tomina” i kafana ”Kod pastira”, da bi onaj “problematični” naziv dobila 1892. godine. Tadašnji vlasnik je odlučio da je jednostavno nazove “Kod Saborne crkve”.

Ne samo da se to kosilo sa pravilima koja su bila navedena u tadašnjoj “Uredbi o mehanama”, nego su i crkveni zvaničnici su to videli kao svojevrsnu uvredu u odnosu na Crkvu.

Nemajući kud, a želeći da na neki način pokaže da mu se to ne dopada, tadašnji vlasnik okači iznad ulaza u kafanu jednostavno znak pitanja. Takav naziv joj osta do današnjih dana.

Saborni hram

Prekoputa Patrijaršije i u blizini prethodno pomenute kafane i konaka kneginje Ljubice nalazi se crkva posvećena Svetom arhangelu Mihailu. Izgrađena je na mestu nekadašnje svetinje u prvoj polovini 19. veka.

Zahvaljujući srpskom knjazu Milošu Obrenoviću u Beogradu niče Saborna crkva. Upravo u toj crkvi je kasnije sahranjen ne samo on, nego i njegov sin, knez Mihailo Obrenović. U crkvenoj porti se nalaze i grobovi dvojice ljudi, koji su ostavili značajan trag u srpskoj istoriji, Vuka Stefanovića Karadžića i Dositeja Obradovića.

Čuveni slikari i drvorezbari bili su angažovani na uređenju i ukrašavanju unutrašnjosti Saborne crkve.

U crkvenoj riznici postoje mnogi značajni predmeti koji datiraju iz 17. i 18. veka, ali i stare štampane knjige i ikone.

Koliko je ova svetinja bila značajna pokazuje i to da su pre nego bi stupili na presto svi vladari naše zemlje tokom 19. veka bivali miropomazani upravo u Sabornoj crkvi.

(Ona.rs / “Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Beograda” / “Gradonačelnik Beograda” )

Pošaljite nam Vaše snimke, fotografije i priče na broj telefona +381 64 8939257 (WhatsApp / Viber / Telegram).

Povezane vesti

Ona.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.