U biblioteci srpskog manastira na Svetoj gori i danas se čuva jedna relikvija iz svetinje nadomak Beograda

Iako se manastir Tresije na Kosmaju neretko pominje kao Svetinja koja je izgrađena u periodu kada je na čelu srpske despotovine bio Stefan Lazarević, postoji mišljenje da je glavna manastirska crkva izgrađena zapravo u periodu vladavine kralja Dragutina Nemanjića, krajem 13. i početkom narednog veka.

Pretpostavka je da je početkom 15. veka, u vreme vladavine Stefana Lazarevića ova Svetinja zapravo obnovljena.

Budući da crkva ima značajne karakteristike raške, a ne moravske škole srpske arhitekture, to je i pomenuto viđenje upravo na tome najpre i zasnovano.

Ipak, tek se u drugoj polovini 16. veka, tačnije 1560. godine manastir Tresi, odnosno manastir Svetih arhanđela pominje u turskim spisima. Prema podacima iz tog turskog deftera, 12 je kaluđera u to doba boravilo u manastiru Tresije.

Odlazak monaha

Sama činjenica da je manastir Tresije brojao toliko monaha u mračnim vremenima nacionalne istorije, kada su Srbijom vladali Turci, sasvim jasno govori o tome koliki je zapravo značaj ova Svetinja u to doba imala.

Poznato je i da su tokom 17. veka monasi napustili manastir, te da su se uputili u manastire na Fruškoj gori. U prvim decenijama tog veka, tresijski monasi su sa sobom poneli mnoge relivije, pa i jedan psaltir. Srednjevekovni molitvenik je utočište pronašao u fruškogorskom manastiru Hopovo, ali se danas nalazi daleko i od toga i od manastira Tresije.

Zapravo se psaltir iz Tresija čuva danas u bilioteci manastira Hilandar na Svetoj gori u Grčkoj.

Obnova manasira

Na ploči izrađenoj od kamena, koja se nalazi danas u priprati crkve posvećene Svetim arhangelima, može se pročitati da je bratstvo uz pomoć Visariona, tadašnjeg igumana manastira Rakovica, sada već daleke 1709. godine obnovilo Tresije.

No, istorijske prilike, čini se, nisu naročito išle na ruku ovoj Svetinji, pa je manastir zapusteo i bio značajno oštećen. Neposredno pred početak Drugog svetskog rata, tadašnji patrijar Varnava, uz pomoć Momira Korunovića, arhitekte, započinje obnovu Tresija. Početak rata omeo ih je u tom poduhvatu, ali i smrt patrijarha.

Uravo zahvaljujući kasnijoj obnovi, nikla je potpuno nova Svetinja, izgrađena na temeljima prvobitne, od koje je danas očuvan samo prizemni pojas.

(Ona.rs / “Eparhija-sumadijska” )

Pošaljite nam Vaše snimke, fotografije i priče na broj telefona +381 64 8939257 (WhatsApp / Viber / Telegram).

Povezane vesti

Ona.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.