Čuveni manastir je poslednja zadužbina srpskog kralja: Izgrađen je po obećanju, u znak zahvalnosti za pobedu

Iako je sasvim dovoljno reći Gračanica, da bi se znalo da se radi o jednom od, za Srbe najznačajnjih manastira na Kosovu i Metohiji, zapravo je tu nekada bila crkva koja je bila i glavna crkva lipljanske episkopije.

Najpre je bila posvećena prazniku Blagoveštenja, a u kasnijem periodu i prazniku Uspenja Presvete Bogorodice.

Veruje se da je na mestu, na kome se danas nalazi jedna od zadužbina srpskog kralja Milutina Nemanjića, ranije postojala svetinja. Upravo na njenim temeljima je srpski kralj podigao velelepnu Gračanicu.

Budući da je proces freskopisanja manastira, koji je danas deo UNESCO-ve liste ugroženih spomenika, završen 1321. godine, to se smatra da je Milutin ovu svoju zadužbinu podigao najverovatnije 1315. godine.

Crkva sa pet kupola

Fascinantna građevina pripisuje se tada vrhunskim solunskim majstorima. Iako je njena osnova u formi upisanog krsta bila uobičajena u to doba, postoji nešto što ovaj srednjevekovni srpski manastir razdvaja u odnosu na druge.

Građena stepenasto, ova svetinja stremi u visinu.

Zanimljivo je pomenuti da je iznad ulaza u nekadašnju riznicu ostala očuvana povelja, koja svedoči o tome da je upravo 1321. godine završeno freskopisanje Gračanice.

Ipak, ono što je posebno značajno kada su u pitanju gračaničke freske jeste prikaz kralja Milutina, koji je ujedno i poslednji koji je od 15, koliko ih je bilo naslikano, očuvan. Podsećanja radi, srpski kralj je, pored ostalog ostao upamćen i po braku sa maloletnom Simonidom. Ali se zna da je ona bila freskopisana samo tri puta. I upravo njen portret koji krasi unutrašnjost Gračanice se smatra i najbolje očuvanim.

Legedna o nastanku manastira

Nije nepoznato da je srpski kralj Milutin bio veliki zadužbinar. Tek jedna od mnogih njegovih zadužbina je i manastir nazvan po reci Gračanki, na čijoj levoj obali se i nalazi. Ujedno je to bila i poslednja svetinja koju je ovi vladar ostavio pokolenjima.

Na mestu na kome se danas nalazi Gračanica, nekada je postojala crkva posvećena Bogorodici, u kojoj su stolovali lipljanski episkopi. Pre nje, na tom mestu je još tokom šestog veka postojala i ranohrišćanska bazilika.

Neposredno pre početka bitke, koja se odigrala baš u blizini današnjeg manastira na Kosovu i Metohiji, kralj Milutin je usnio neobičan san. Čuo je glas Anđela Gospodnjeg, koji mu je saopštio da će iz te bitke izaći kao pobednik.

Takođe, rečeno mu je u snu i da će baš na tom mestu kasnije sazidati crkvu, ali da će mu se pre toga tačno prikazati kako bi ona trebalo da izgleda.

I tako i bi…

Kako dalje navodi narodno predanje, kada se trgao iz tog sna, srpski kralj Milutin je zaista i ugledao crkvu. Doduše, ne baš građevinu nego “beli oblak koji je imao oblik crkve”.

Nedugo nakon što je izvojevao pobedu, srpski kralj nije zaboravio dato obećanje. Okupio je neimare za koje se u to doba verovalo da su najbolji i naredio im kako tačno treba da izgleda crkva, koju će na tom mestu izgraditi.

(Ona.rs / “Narodni muzej” / “Zadužbine Nemanjića” )

Pošaljite nam Vaše snimke, fotografije i priče na broj telefona +381 64 8939257 (WhatsApp / Viber / Telegram).

Povezane vesti

Ona.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.