Balensijagu su Koko Šanel i Dior zvali "gospodarem svih nas": Da li bi se Kristobal danas sramio brenda?

N. K.
Vreme čitanja: oko 3 min.

Foto: Roger-Viollet via AFP / Roger Viollet / Profimedia

Kristobal Balensijaga bio je španski dizajner i osnivač brenda "balensijaga". Imao je reputaciju modnog majstora beskompromisnih standarda. Kristijan Dior ga je nazivao „gospodarom svih nas“, a Koko Šanel „jedinim čovekom mode, u pravom smislu te reči, dok su svi ostali jednostavno modni dizajneri“.

Na dan njegove smrti, 1972. godine, objavljeno je "Kralj je mrtav". Od 2011. namenski izgrađen Muzej Kristobala Balensijage izlaže primere u njegovom rodnom gradu Getariji. Mnoge od 1.200 komada u kolekciji obezbedili su njegov učenik Hubert de Živanši i klijenti kao što je Grejs Keli.

Od skromnog šegrta do titule kralja

Balensijaga je rođen u baskijskom gradu Getariji, 21. januara 1895. godine. Njegov otac, Hoze Balensijaga Basurto, bio je ribar koji je umro kada je Kristobal bio dečak, a majka, Martina Eizagire Embil, krojačica.

Kao dete, Balensijaga je često provodio vreme sa njom dok je radila, a već sa 12 godina postao je krojački šegrt.

Kada je bio tinejdžer, markiza de Kasa Tores, najistaknutija plemkinja u njegovom gradu, postala je njegova mušterija i pokrovitelj. Poslala ga je u Madrid, gde je bio formalno obučavan za krojenje.

Balensijaga je "iz prve" bio uspešan tokom svoje rane karijere, kao dizajner u Španiji. Otvorio je butik u San Sebastijanu, 1919. godine, koji se proširio na filijale u Madridu i Barseloni.

Španska kraljevska porodica i aristokratija su nosili njegove dizajne, ali kada ga je Španski građanski rat primorao da zatvori svoje prodavnice, preselio se u Pariz. U periodu posleratnih godina, puna skala inventivnosti njegovih veoma originalnih dizajna postala je očigledna.

Godine 1951. potpuno je transformisao siluetu, proširivši ramena i uklonivši struk. Godine 1955. dizajnirao je tuniku, koja se kasnije razvila u haljinu od šilja iz 1957. Godine 1959. njegov rad je kulminirao u liniji Empire, sa haljinama visokog struka i kaputima krojenim kao kimono.

Predavao je časove modnog dizajna, inspirišući druge dizajnere uključujući Oskara de la Rentu, Emanuela Ungaroa, Milu Šon i Huberta de Živanšija. Njegove često rezervne, skulpturalne kreacije smatrane su remek-delima visoke mode 1950-ih i 1960-ih. Njegovi najpoznatiji klijenti bili su Mona fon Bizmark, Glorija Ginis, Grejs Keli, Ava Gardner, Odri Hepbern i Džeki Kenedi.

Foto: Roger-Viollet via AFP / Roger Viollet / Profimedia

"Smrtno ranjena moda" i smrt modnog mađioničara

Balensijaga se povukao iz sveta visoke mode 1968. u 74. godini, nakon što je trideset godina radio u Parizu. Prvo je odlučio da se povuče iz aktivnog života u maju 1968., a nekoliko meseci kasnije, 1. jula, novine su objavile vest o zatvaranju njegovog sedišta u Parizu i njegovog studija u Madridu.

Gašenje njegovog poslovanja iznenadilo je čak i njegove zaposlene. Završetak je opravdao svojom uobičajenom kliničkom sažetošću: „Visoka moda je smrtno ranjena“.

Foto: Roger-Viollet via AFP / Roger Viollet / Profimedia

S jedne strane, intenzivan teret francuskih poreza progutao je najveći deo profita, a s druge, Amerikanci su prestali da kupuju francusku visoku modu, uglavnom zbog antiameričke politike generala De Gola. Amerikanci su uspeli da ostvare blizu sedamdeset procenata klijentele Balensijage.

Kao izuzetak, četiri godine nakon penzionisanja, prihvatio se posla dizajna haljine za venčanje Karmen Martinez-Bordiu, unuku diktatora Fransiska.  Njeno venčanje sa Alfonsom de Borbonom, proslavljeno je 8. marta 1972. godine, a čuvena haljina bila je poslednje Balensijagino delo. Istog meseca marta 1972., otišao je da provede odmor u Alikanteu.

Nije bio bolestan, niti se znalo za neku tešku bolest, ali je neočekivano 23. marta 1972. godine doživeo srčani udar, nakon čega je usledilo srčano zatajenje. U vreme smrti imao je 77 godina.

(Ona.rs/Wikipedia)