Iz kamenoloma u Transilvaniji donošen je materijal za dekoraciju svetinje u Vojvodini

Vreme čitanja: oko 2 min.

Arheološkim istraživanjima lokaliteta otkriveni su ostaci nekadašnje crkve, koja nije imala zvonik, dok je tokom 13. veka na njenom mestu nikla današnja bazilika Arača

Foto: Wikimedia/Bojan Kojičić

Iako su danas vidljivi samo ostaci nekadašnjeg zdanja, nema sumnje da je Arača u ono vreme bila građevina izuzetnih karakteristika.

I upravo zato se i smatra možda i jednim od najznačajnijih spomenika iz perioda srednjeg veka, izgrađenih na teritoriji Vojvodine.

Na osnovu rešenja koje je doneo Republički zavod za zaštitu spomenika kulture, Arača je 16. februara 1968. godine i zvanično proglašena za spomenik kulture, navodi TO Novi Bečej.

Nekadašnja parohija

Smatra se da je područje oko Arače još u praistorijskom periodu bilo naseljeno, iako je samo zdanje izgrađeno tokom 11. veka. Pretpostavka je da je Arača u to doba funkcionisala ili kao kapela ili kao parohijska crkva.

Foto: Wikimedia/Sors bona

Tek tri veka nakon izgradnje naselje Arača, koje se razvilo oko istoimene bogomolje, prvi put se pominje u spisima. Tačnije, tada je „u popisu papskog desetka“ bilo zabeleženo da je parohija Arača jedna od parohija u okviru torontalskog arhiđakonata.

U periodu između 12. i 15. veka pomenuto naselje zabeležilo je značajniji razvoj, da bi kasnije Arača i zvanično stekla status, koji je poznat kao „opidum“. Zapravo je u pitanju specifičan status naselja, uzevši u obzir da se karakteriše kao svojevrstan prelaz između srednjovekovnog sela, sa jedne, i zvanično priznatog kraljevskog grada, sa druge strane.

Foto: Wikimedia/Gstamenko

Iz ruke u ruku

Kako su se menjali osvajači na tom području, tako je i Arača prelazila iz ruke u ruku, da bi u jednom trenutku bila i pod vlašću srpskog despota Stefana Lazarevića, pa despota Đurađa Brankovića. Pripadala je i Mihajlu Silađiju, pa kralju Matiji Korvinu.

Foto: Wikimedia/Bojan Kojičić

Arheološkim istraživanjima lokaliteta otkriveni su ostaci nekadašnje crkve, koja nije imala zvonik, dok je tokom 13. veka, na njenom mestu nikla današnja bazilika Arača.

Kombinacija različitih materijala i boja čini ostatke nekadašnje bazilike izuzetno interesantnim i danas, jer se na osnovu njih može zaključiti da je u ono vreme Arača zaista bila velelepno zdanje.

Posebno su interesantni dekroativni elementi, izrađeni od naročite vrste kamena, u kombinaciji sa crvenim mermerom, dopremanim iz kamenoloma koji su se u to doba nalazili na području Transilvanije.

Foto: Wikimedia/Bojan Kojičić

Polovinom 16. veka srpski živalj biva naseljen na područje naselja Arača, istaknuto je na sajtu Opštine Novi Bečej.

Upravo u tom periodu su ovo zdanje turski vojnici spalili, posle čega do današnjih dana nije usledila njegova obnova.

Poznato je da su ljudi, koji su u tom naselju živeli, imali problema sa porezima i kulucima, pa Arača biva napuštena 20-ih godina 18. veka.

I mada do današnjih dana nije sa sigurnošću utvrđeno ko je ktitor Arače, ovo zdanje i danas, iako u ruševinama, svedoči o značaju koje je imalo u ono vreme.

(Ona.rs)