Iz kamenoloma u Transilvaniji donošen je materijal za dekoraciju svetinje u Vojvodini

Arheološkim istraživanjima lokaliteta otkriveni su ostaci nekadašnje crkve, koja nije imala zvonik, dok je tokom 13. veka na njenom mestu nikla današnja bazilika Arača

Iako su danas vidljivi samo ostaci nekadašnjeg zdanja, nema sumnje da je Arača u ono vreme bila građevina izuzetnih karakteristika.

I upravo zato se i smatra možda i jednim od najznačajnijih spomenika iz perioda srednjeg veka, izgrađenih na teritoriji Vojvodine.

Preporučujemo

Na osnovu rešenja koje je doneo Republički zavod za zaštitu spomenika kulture, Arača je 16. februara 1968. godine i zvanično proglašena za spomenik kulture, navodi TO Novi Bečej.

Nekadašnja parohija

Smatra se da je područje oko Arače još u praistorijskom periodu bilo naseljeno, iako je samo zdanje izgrađeno tokom 11. veka. Pretpostavka je da je Arača u to doba funkcionisala ili kao kapela ili kao parohijska crkva.

Tek tri veka nakon izgradnje naselje Arača, koje se razvilo oko istoimene bogomolje, prvi put se pominje u spisima. Tačnije, tada je „u popisu papskog desetka“ bilo zabeleženo da je parohija Arača jedna od parohija u okviru torontalskog arhiđakonata.

U periodu između 12. i 15. veka pomenuto naselje zabeležilo je značajniji razvoj, da bi kasnije Arača i zvanično stekla status, koji je poznat kao „opidum“. Zapravo je u pitanju specifičan status naselja, uzevši u obzir da se karakteriše kao svojevrstan prelaz između srednjovekovnog sela, sa jedne, i zvanično priznatog kraljevskog grada, sa druge strane.

Iz ruke u ruku

Kako su se menjali osvajači na tom području, tako je i Arača prelazila iz ruke u ruku, da bi u jednom trenutku bila i pod vlašću srpskog despota Stefana Lazarevića, pa despota Đurađa Brankovića. Pripadala je i Mihajlu Silađiju, pa kralju Matiji Korvinu.

Arheološkim istraživanjima lokaliteta otkriveni su ostaci nekadašnje crkve, koja nije imala zvonik, dok je tokom 13. veka, na njenom mestu nikla današnja bazilika Arača.

Kombinacija različitih materijala i boja čini ostatke nekadašnje bazilike izuzetno interesantnim i danas, jer se na osnovu njih može zaključiti da je u ono vreme Arača zaista bila velelepno zdanje.

Posebno su interesantni dekroativni elementi, izrađeni od naročite vrste kamena, u kombinaciji sa crvenim mermerom, dopremanim iz kamenoloma koji su se u to doba nalazili na području Transilvanije.

Polovinom 16. veka srpski živalj biva naseljen na područje naselja Arača, istaknuto je na sajtu Opštine Novi Bečej.

Upravo u tom periodu su ovo zdanje turski vojnici spalili, posle čega do današnjih dana nije usledila njegova obnova.

Poznato je da su ljudi, koji su u tom naselju živeli, imali problema sa porezima i kulucima, pa Arača biva napuštena 20-ih godina 18. veka.

I mada do današnjih dana nije sa sigurnošću utvrđeno ko je ktitor Arače, ovo zdanje i danas, iako u ruševinama, svedoči o značaju koje je imalo u ono vreme.

(Ona.rs)