Gde god kročili, otkrićete jedan deo istorije nekadašnjeg Singidunuma: Tvrđava je glavna beogradska atrakcija

Vreme čitanja: oko 2 min.

Foto: Mateja Beljan

Podeljena na Gornji i Donji grad, uz park Kalemegdan, Beogradska tvrđava jedan je od prvih simbola grada na ušću Save u Dunav.

Spomenik „Pobednik“, koji je vremenom postao jedan od znakova raspoznavanja Beograda, vidljiv je iz mnogih delova grada i dominira tvrđavom, koja datira još iz perioda rimske vladavine tim područjem.

Tokom šestog veka je odnovljena od strane vizantijskih careva, da bi sa dolaskom srpskog despota Stefana Lazarevića Beogradska tvrđava dobila oblik koji ima danas. Zbilo se to u prvim decenijama 15. veka, da bi je oko vek kasnije osvojile turske snage, pa austrijske.

Upravo je najznačajniju obnovu Beogradska tvrđava doživela u periodu austrijske vladavine, da bi počev od 1867. godine tvrđava bila u srpskim rukama.

Foto: Pixabay/falco

Kulturno dobro od izuzetnog značaja

Prostor Beogradske tvrđave, odnosno Gornji i Donji grad, kao i park Kalemegdan, koji je njen sastavni deo, čine prostornu kulturno-istorijsku celinu, koja je okarakterisana kao kulturno dobro od izuzetnog značaja.

Uz brojne spomenike velikana srpske istorije, na podruju tvrđave se, pored ostalih nalazi i Spomenik zahvalnosti Francuskoj, ali i Kula Nebojša, koja je značajna zbog činjenice da je u njoj zatvoren bio čuveni grčki revolucionar, Riga od Fere.

Nekoliko kapija se izdvaja na području Beogradske tvrđave. Među njima su Unutrašnja i Spoljna Stambol kapija najznačajnije. Tu su i Sahat kapija, sa čuvenom Sahat kulom, kao i Karađorđeva i Defterdarova, ali i Kralj kapija, koja je poznata i kao Zapadna kapija tvrđave, te Despotova kapija i druge.

Tokom 16. veka je u neposrednoj blizini Defterdarove kapije podignuta je i česma Mehmed paše Sokolovića. Iako je izgrađena još tokom 16. veka, česma koju je poznati turski vezir, a Srbin poreklom, Mehmed paša Sokolović podigao ne bi li tako ostavio spomen na jedan od mnogobrojnih uspeha u ratovanju, kasnije je zatrpana. U prvim decenijama prethodnog veka je ova česma otkopana, da bi 1989. godine bila i restaurirana.

Foto: Predrag Vučković

Neke od znamenitosti Beogradske tvrđave

Na području Gornjeg grada Beogradske tvrđave se, uz spomenik „Pobednik“ nalazi i bronzani spomenik posvećen despotu Stefanu Lazareviću. Upravo u toku njegove vladavine je „Beli grad“ i zvanično postao prestonica tadašnje srpske despotovine.

Barutni magacin, pa vojna crkva, Ružica je jedna od poznatijih znamenitosti Beogradske tvrđave. Nalazi se iznad kapele posvećene Svetoj Petki, nedaleko od Zindan kapije i prepoznatljiva je po zelenilu kojim je obrasla njena fasada, ali i po još nečem.

Ulaz u crkvu, koja se smatra jednom od najstarijih gradskih crkava, „čuvaju“ dva srpska vojnika. Jedna statua, po zamisli arhitekte Nikole Krasnova, prikazuje srpskog ratnika iz perioda srednjeg veka, a druga iz perioda kada su vođeni Balkanski ratovi.

Na području Gornjeg grada Beogradske tvrđave nalazi se i Jakšićeva kula, a u zidu koji se ispod nje je i Kosturnica branilaca Beograda.

Izuzev već pomenute kule Nebojša, na području Donjeg grada tvrđave se nalazi i Planetarijum Astronomskog društva „Ruđer Bošković“, a na tom mestu se nekada nalazio turski hamam, za koji se pretpostavlja da je izgrađen pred kraj 18. veka.

(Ona.rs / „GO Stari grad“ )