Srpski narod je vekovima istrajavao da bi Beograd dobio jedan od najlepših simbola

Slobodno se može reći da istorijat nastanka ideje o gradnji hrama posvećenog Svetom Savi datira s kraja 16. veka. Zapravo od trenutka kada su mošti ovog, za Srbe izuzetno značajnog svetitelja, turske snage spalile na Vračarskom platou, ne bi li tako sprečile vasceli srpski narod da odaje počast Svetom Savi.

Ali je rezultat bio potpuno suprotan...

Nedugo nakon oslobođenja od turske vlasti osnovano je Društvo za podizanje hrama Svetog Save na Vračaru. I upravo to je još jedan presudni momenat u istoriji ovog zdanja, navodi “Hramsvetogsave.rs”.

Osnovni cilj osnivanja ovog društva bio je, sasvim jasno, usmeren na podizanje svetinje na Vračaru, baš na mestu na kome su vekovima ranije spaljene svetiteljeve mošti, koje su prethodnih vekova čuvane u manastiru Mileševa.

Prvo pravilo kojeg se pridržavalo ovo društvo, na čijem čelu je bio mitropolit Mihajlo, glasilo je:

“Društvo za podizanje hrama Svetog Save osniva se sa zadatkom da ostvari davnašnju želju vaskolikog srpstva podizanjem velelepnog hrama na Vračaru, kao mestu na kojem su spaljene svete mošti Božjeg ugodnika i prvog srpskog arhiepiskopa i prosvetitelja.”

Prvi konkurs

Neposredno pre nego što je 1905. godine otvoren prvi zvanični konkurs, bili su i vrlo jasno definisani uslovi. Pored toga što je zdanje trebalo da bude monumentalno, zahtevalo se i da zauzima površinu između dve i pet hiljada kvadratnih metara, ali i da ima odlike srpsko-vizantijskog stila arhitekture.

Ipak, nijedan od pet projekata na tom konkursu, odlukom komisije pri Imperatorskoj akademiji umetnosti u Petrogradu nije zadovoljio uslove.

Drugi konkurs

Tek posle završetka Velikog rata stvoreni su uslovi za obnovu ovog društva i za raspisivanje drugog konkursa. Od ukupno 22 projekta, koja je trebalo da zadovolje sada nešto drugačije konkursne uslove, samo je jedan izdvojen.

Međutim, rad arhitekte Bogdana Nestorovića ipak nije dobio prvu nagradu, već se našao na drugom mestu. Ni prva, a ni treća nagrada na tom konkursu nije pripala nikome.

Konačni početak gradnje

Budući da je uz arhitektu Nestorovića i rad Aleksandra Deroka bio označen kao vrlo uspešan, to je tek 1930. godine patrijarh Varnava, koji je bio na čelu Odbora za izgradnju hrama, saopštio odluku o tome da pomenuti stručnjaci treba da ujedine snage i izrade projekat.

Simbolično je 10. maj 1939. godine, dan kada su vekovima ranije spaljene mošti Svetog Save na Vračarskom platou, uzet za zvaničan početak gradnje. Tadašnji patrijarh Gavrilo je upravo toga dana u temelje ovog zdanja položio povelju.

Nepovoljne istorijske prilike uticale su i na tok gradnje ove monumentalne svetinje, koja je danas jedan od simbola srpske prestonice.

Uz brojne prekide, gradnja hrama nastavljena je 1985. godine, a te godine na praznik Svetog Vasilija Ostroškog, 12. maja je Njegova Svetost patrijarh srpski German služio i prvu liturgiju.

Možda najznačajniji momenat tokom gradnje hrama predstavlja podizanje centralne kupole. Ukupno je 40 dana trajalo podizanje kupole, čija težina je četiri tone. Uz kupolu, podignut je i pozlaćeni krst koji dostiže visinu od 12 metara.

Još jedna obnova Društva

Krajem prošloga veka, zbog istorijsko-političkih prilika radovi na hramu Svetog Save ponovo su prekinuti, da bi Društvo bilo obnovljeno još jednom, i to 2001. godine. Na čelu Društva za podizanje hrama Svetog Save tada je bio Njegova Svetost patrijarh srpski gospodin Pavle.

Prva faza radova na spoljašnjosti ovog zdanja završena je 2004. godine, a nedugo nakon toga se počinje i sa uređenjem unutrašnjosti.

Hram danas

Mnogi moderni elementi dodati su u unutrašnji deo hrama Svetog Save, koji je postao jedna od najznačajnijih turističkih atrakcija Beograda. Hram je živopisan, a za izradu mozaika u unutrašnjosti hrama zaslužni su članovi Ruske akademije umetnosti.

Jedan od najzanimljivijih delova hrama, sasvim sigurno jeste i kripta.

(Ona.rs)

Pošaljite nam Vaše snimke, fotografije i priče na broj telefona +381 64 8939257 (WhatsApp / Viber / Telegram).

Povezane vesti

Ona.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.