Životna priča velike kruševačke tragetkinje Živke Srdanović: Glumica koju je otkrio čuveni Branislav Nušić

Foto: Muzej pozorišne umetnosti Srbije

Ona je bila naša najpoznatija tragetkinja. 

Preporučujemo

Živka Srdanović je srpska i jugoslovenska pozorišna glumica. Rođena je 22. septembra (po starom kalendaru) 1893. godine u Kruševcu, kao četvrto dete telegrafiste Dušana Todorovića i domaćice Marije.

U Kruševcu je završila pet razreda gimnazije i započela šesti, kao i poštansko-telegrafski kurs u Beogradu, ali je sve to napustila i 23. aprila 1910. godine sasvim slučajno stupila prvi put na scenu u Sremskoj Mitrovici.

Još kao gimnazijalka napustila je roditeljski dom i u oktobaru iste godine uputila se u Sremsku Mitrovicu gde se venčala sa dramskim umetnikom Josifom Srdanovićem koji joj je omogućio da glumi u pozorištu.

Sa Pozorišnim društvom Đokice Protića, Živka je već tokom prve godine glumačkog života obišla Srem, Bosnu i Hercegovinu, odakle je, sa suprugom, prešla u trupu Mihaila Lazića. Nizala su se gostovanja u drugim pozorištima - „Toma Jovanović“, „Joakim Vujić“, „Zajedinica“ Sime Bunića, niškom „Sinđeliću“ odnosno „Trifkoviću“ i „Sterija Popović“. U poslednjem se zatekla sudbonosne 1914. godine.

Foto: Muzej pozorišne umetnosti Srbije

Odmah na kraju Prvog svetskog rata, 1919. godine, Živka i Josif Srdanović angažovani su u novoosnovanom Narodnom pozorištu u Skoplju, čiji je tada upravnik bio niko drugi do veliki Branislav Nušić, čuveni književnik. Tamo su ostali članovi do 1941., a potom u Narodnom pozorištu u Nišu do penzionisanja.

Stupanjem u Skopsko pozorište Živka je dobila priliku da pokaže svoje glumačke sposobnosti u potpunosti, što je ona i učinila. Gotovo instant se plasirala u zvezde i postala nezamenjiva u ulogama tragetkinje. Pamtimo je po tumačenju Jele u „Ekvinociju“, Gordane u „Vrtlogu“, Ljubice i Živane u „Đidi“, Olge u Predićevoj „Golgoti“ i Danice u „Balkanskoj carici“. Bila je vrsna interpretatorka teških ženskih uloga i u stranim delima kao što su Darija u „Ljubavi“ od Potapenka, Nora u „Nori“ od Ibzena, Magda u „Zavičaju“ od Sudermana, Toska u „Toski“ od Sardua, Veštica u „Veštici“ od Sardua, Debora u „Debori“.

Glumila je i u „Antigoni“, „Elektri“, „Hamletu“, „Opelu“, „Mletačkom trgovcu“... Kasnije sa uspehom nastupa i u ulogama nežnih i tragičnih majki u „Knezu Ive od Semberije“, Jevrosime u „Maksimu Crnojeviću“, Bojane u „Nemanji“, „Preko mrtvih“.

Ostala je upamćena kao izuzetno emotivna glumica, izražene umetničke individualnosti, topla, neposredna, snažna u dramskoj evokaciji, nadahnuta i poletna, sa izuzetno čistom dikcijom i melodijskim glasom, koji su neki ocenjivali, kako prenosi Bagdala, i kao pomalo patetičnom. Svoj ogroman repertoar nosila je “sa retkim zanosom i snalaženjem” kao “retko kulturna i talentovana glumica”.

Svojim bićem - fizički, stavom, pojavom, odgovarala je u potpunosti svojim ulogama kao što su Elektra, Jokasta (“Kralj Edip”) u tragedijama Sofokla, Varja (“Višnjik” Čehova), Margareta Gotje “Gđa s kamelijama”), Simona (u ist. komadu E. Brijea), Boja (“Knez Ivo od Semberije” Nušića), Majka (“Ekvinocio”), Majka (“Smrt Majke Jugovića”) u komadima Iva Vojnovića, Hasanaginica (u ist. komadu M. Ogrizovića), Stana (“Pukovnik Jelić” Mil. Predića).

Bila je i ostala veoma poštovana među svojim Kruševljanima koji su joj odali počast povodom 25-godišnjice njenog glumačkog rada u Narodnom pozorištu u Skoplju aprila 1935. godine. 

Godine 1936. odlikovana Ordenom Sv. Save petog reda.

Drugi svetski rat Živku je zatekao u Skoplju, odakle se preselila u Niš, gde je nastupala sve do penzionisanja.

Umrla je 3. januara 1984. godine u Kikindi u 90. godini života.

(Ona.rs)

Pošaljite nam Vaše snimke, fotografije i priče na broj telefona +381 64 8939257 (WhatsApp / Viber / Telegram).

Povezane vesti

Ona.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.