Mitra Mitrović bila je prva ministarka posleratne države: Izopštena velikanka

Foto: Wikipedia/Nepoznat autor

Retko koja žena u Srbiji tokom 20. veka je bila, a najpre i imala priliku da postane uspešna na mnogo polja - u nauci, diplomatiji, u kulturi, aktivizmu, sveopštoj borbi.

Preporučujemo

Ona koju pamtimo kao prvu ministarku u istoriji Srbije, Mitra Mitrović, imala je važnu ulogu u Antifastističkom frontu žena, pa njen rad spada u našu najznačajniju feminističku baštinu.

Mlada aktivistkinja

Rođena je 6. septembra 1912. u Požegi, kao ćerka železničkog činovnika i domaćice. Otac joj rano umire, pa majka preuzima ulogu glave porodice i hrani petoro dece. Mitra je bila odličan đak u školi, pa je uz stipendiju 1930. godine uspela da upiše srpskohrvatski jezik i književnost na Filozofskom fakultetu u Beogradu, gde je diplomirala u roku.

U svet aktivizma je ušla kao vrlo mlada, kao studentkinja Filozofskog fakulteta. Pristupila je studentskom revolucionarnom pokretu. Nakon toga desilo se članstvo u Savezu komunističke omladine Jugoslavije, a nakon dve godine primili su je i u Komunističku partiju Jugoslavije, gde se posebno istakla. U tom periodu se desila i ljubav sa mladim komunistom Milovanom Đilasom, sa kojim se venčala 1936. godine.

Odmah po završetku fakulteta uključila se u Ženski pokret i tu formirala Omladinsku sekciju iz koje se rodio i list "Žena danas". Taj ženski časopis je promovisao i feminizam i komunizam, borbu protiv kapitalizma, antifašizam i antiimperijalizam, sve utkano u Mitrine tekstove. Izlazio je od 1936. do 1981. godine.

Nakon studija radila je i u biblioteci Narodne skupštine, gde se i oblikovao ostatak njenog života - upoznavanje sa revolucijom.

U ratu je već 1941. završila u logoru Banjica, uz čuveno bekstvo iz zatvorske bolnice.

Shodno tome, smatra se da je ona prva žena komunista koja je bila zatočena u banjičkom logoru u Beogradu. Međutim, kada je posle mesec dana bila prebačena u zatvorsku bolnicu, ubrzo je uz pomoć partijskih drugova uspela da pobegne, zajedno sa Verom Vrebalov i Natalijom Hadžić.

Njen politički uspon počeo je krajem Drugog svetskog rata.

Ministarka prosvete

Nakon oslobođenja Mitra je dobila još više funkcija. Radila je kao članica Pokrajinskog komiteta Komunističke partije Jugoslavije za Srbiju, a od osnivanja Komunističke partije Srbije 1945. godine bila je članica Agitpropa Centralnog komiteta.

Bila je poslanica i u Narodnoj skupštini FNRJ i u Narodnoj skupštini Srbije. Kao ministarka prosvete u vladi Narodne Republike Srbije radi od 1945. do 1949, nakon čega je bila ministarka-predsednica Saveta za prosvetu, nauku i kulturu.

Ipak, kada je stala u odbranu svog bivšeg supruga disidenta Milovana Đilasa, biva izopštena iz politike. Gubi poziciju, ali ne i želju za promenama.

Bila je i spisateljica

Mitra je nastavila da se bavi poslovima vezanim za prosvetu i školstvo, u Komisiji za školsku reformu i kasnije kao direktorka Saveznog zavoda za proučavanje školskih i prosvetnih pitanja, do 1963. godine.

Izolovana i razočarana nakon izbacivanja iz politike, Mitra se posvećuje pisanju i prevođenju. U knjizi "Ratno putovanje" pisala je o svojim iskustvima iz rata, te o pitanju rodne ravnopravnosti u "Položaju žene u savremenom svetu", kao i "Pravo glasa žena dokaz i oruđe demokratije".

Preminula je aprila 2001. godine, u Beogradu.

(Ona.rs)

Pošaljite nam Vaše snimke, fotografije i priče na broj telefona +381 64 8939257 (WhatsApp / Viber / Telegram).

Povezane vesti

Ona.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.