Samo u ovom srpskom manastiru se pale ratarske sveće vekovima unazad

Ko god je čuo za Vuka Stefanovića Karadžića, sigurno je čuo i da se reformator srpskog pisma školovao i opismenio u jednom srpskom manastiru.

Manastir Tronoša izgrađen je najverovatnije u drugoj polovini 13. veka, a tačni podaci o ktitoru ne postoje. Međutim, na osnovu Tronoškog letopisa, dokumenta iz 1791. godine, smatra se da je Katarina, supruga srpskog kralja Dragutina, zaslužna za podizanje ove svetinje, navodi “Manastiriusrbiji”.

Nekoliko vekova kasnije podignuta je i glavna crkva manastira Tronoše, koja je posvećena prazniku Vavedenja Presvete Bogordice.

Aktivna prepisivačka delatnost

Iako je manastir Tronoša najpre poznat po činjenici da se u toj svetinji opismenio Vuk Karadžić, koji je kasnije reformisao sprsko pismo i jezik, ovaj manastir je od osnivanja bio vrlo aktivan po pitanju očuvanja rukopisa. Zato i ne čudi što je još u drugoj polovini 16. veka, zaslugom Oca Jovana, koji je u to vreme bio iguman Tronoše, počela sa radom prepisivačka škola.

Zaslugom Oca Mihaila, koji je u narednom periodu bio iguman manastira, Ruska pravoslavna crkva je tokom narednih vekova značajno pomagala ovu srpsku svetinju.

Krajem 17. veka manastir je stradao, a kasnije je bio značajno mesto za srpske ustanike. Naime, srpski ustanici su upravo ovaj manastir koristili za sve vrste dogovora, pa je to najverovatnije i imalo uticaja na buduće uništenje Tronoše.

Za vreme Velikog rata u manatiru je funkcionisala i bolnica. A tokom Drugog svetskog rata je svetinja, koja se nalazi na oko 20 kilometara od Loznice u pravcu Krupnja, pretrpela značajna oštećenja. Brojne relikvije koje su čuvane u manastirskoj riznici i značajni rukopisi tada su oštećeni.

Ratarske sveće

Jedinstveni običaj u Srbiji vezuje se za manastir Tronošu. Svake godine uoči najradosnijeg hriščanskog praznika, u ovoj svetinji se pale sveće čija težina je preko 50 kilograma, a visina dva metra.

Meštani sela u blizini Tronoše, prethodno prikupljaju priloge sa ciljem kupovine ratarskih sveća, koje u svečanoj povorci na Veliki Četvrtak nose do Tronoše.

Tačno se zna koja sela prilažu desnu sveću ispred oltara, a koja levu, navodi “Vikipedia”.

Meštani sela Korenita i Tršić svake godine, vekovima unazad prikupljaju novčane priloge za kupovinu desne sveće, dok meštani sela Gornja Borina i Zajača, ali i ostali koji žele, prikupljaju novac kako bi manastiru Tronoša priložili ratarsku sveću koja stoji sa leve strane oltara.

Zatim se te sveće pale svake naredne nedelje i uoči značajnih praznika, kako bi meštani tih sela bili zdravi i srećni, ali i da bi njihovi usevi bili zaštićeni i bolje rodili.

Zanimljiv je podatak da ovaj običaj datira još iz perioda turske vladavine tim prostorima. U to doba nije bilo mogućnosti odlaska u parohijske crkve, a meštani okolnih sela nisu mogli često da posećuju manastir. Nakon osveštane vodice za Vaskrs bi domaćini nosili ostatke sveće u Tronošu, gde su kasnije od toga izrađivane velike sveće, koje su počev od Velikog Petka stajale ispred oltara.

U Nacionalnom registru nematerijalnog nasleđa Srbije se, pored ostalog, nalazi i običaj paljenja ratarskih sveća u manastiru Tronoša.

(Ona.rs)

Pošaljite nam Vaše snimke, fotografije i priče na broj telefona +381 64 8939257 (WhatsApp / Viber / Telegram).

Povezane vesti

Ona.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.