Marko Kraljević je tri puta bacao topuz da bi odredio mesto za ovu crkvu

Za hram u selu Strubal, koji je smešten na visokim stenama, vezuju se brojne legende

Hram Svetog Hristovog Preobraženja u selu Stubal, kod Vladičinog Hana proslavlja svoju hramovnu slavu.

Za hram, koji je smešten na visokim stenama, vezuju se brojne legende.

Preporučujemo

Prema jednom predanju, hram potiče s kraja 14. veka i zadužbina je Kraljevića Marka, koji je s obližnjeg brda tri puta bacao topuz da bi odredio gde treba da sagradi crkvu.

Sva tri puta je pao na isto mesto, u vrh brda, a potom bi se otkotrljao u podnožje.

Marko je više puta počinjao da gradi hram u podnožju, ali sve što bi majstori izgradili po danu, anđeli bi noću preneli na vrh brda, gde je topuz prvobitno padao. Tada je, prema legendi, odlučio da izgradi crkvu na brdu gde se nalazi i današnja.

Prema podacima Eparhije vranjske, hram je osveštan 29. februara 1870. godine. Osveštao ga je Vladika Paisije, po kome Vladičin Han i nosi ime. O osveštanju hrama svedoči i pravougaona ploča postavljena iznad ulaza u crkvu.

Pisanih istorijskih podataka o hramu nema, jer su bugarski okupatori spalili svu crkvenu dokumentaciju 1943. godine.

- Kao meštanin Stubla veoma mi je drago što je u našem selu jedan ovakav biser, unukat. Čitav kompleks je pod zaštitom Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Nišu. Početkom devedesetih pa sada ima već punih 30 godina, crkva je renovirana. O Preobraženju se uvek okupimo u hramu, gde proslavljamo njegovu slavu. Ujedno praktikujemo da se tih dana završi i turnir u malom fudbalu koji ima višedecenijsku tradiciju. Poslednjih godina je i humanitarnog karaktera. Naše selo je jedno od najvećih u opštini. U hram, kao i na turnir, dolaze ne samo ljudi odavde, već iz Hana, Vranja i Surdulice - priča meštanin Dejan Tomić.

Hram je sazidan od kama, na steni i prekriven kamenim pločama. Zanimljivo je da selo Stubal ima veoma dugu kamenorezačku tradiciju. I danas su ovde brojne ovakve radnje.

Unutrašnjost hrama je verovatno bila freskopisana, o čemu svedoči jedina preostala freska na južnom zidu između dva ulaza. Na njoj je predstavljeno Preobraženje Hristovo.

Zvonik se nalazi na zapadnoj strani, sagrađen je od kamenih blokova kao i hram. Na zvonu piše: "Ovo zvono opštine Stubalske Hrama Svetog Preobraženija Gospodnja salili Đorđa Bote sinovi u Vršcu 1884".

Na steni pored hrama postavljen je krst koji svetli, te se vidi sa svih strana iz doline Južne Morave.

U svega nekoliko kilometra u prečniku nalazi se još hramova i ostataka crkava, koji datiraju iz srednjeg veka. Posebno se izdvajaju manastir u Kacapunu i isposnička crkva u Lepenici.

Takođe, treba pomenuti i jednu od najneobičnijih crkava u Srbiji, a koja se nalazi u susednom selu Lepenica. To je crkva u stablu drveta.

(Ona.rs/S.T.)