U ovom srednjovekovnom manastiru srpski princ je prenoćio na putu za Svetu Goru
Predanje veli da je prvobitni manastir osnovao veliki župan Stefan Nemanja i to najverovatnije oko 1175. godine
Na levoj obali reke Ibar, udaljen tek nekoliko kilometara od Raške nalazi se manastir čija je crkva posvećena Svetom Nikoli.
Manastir Končul ili Končulj poznat je i pod nazivom Nikoljača, a nalazi se u ataru sela Gnjilica.
Jedan od možda najinteresantnijih podataka o ovoj svetinji jeste da je upravo u ovom manastiru princ Rastko Nemanjić prenoćio, kada je krenuo put Svete Gore, navodi TO Raška. Predanje veli da je prvobitni manastir osnovao veliki župan Stefan Nemanja i to najverovatnije oko 1175. godine.
Sedište episkopije
Koliki je značaj manastir Končul imao u prošlosti, jasno pokazuje podatak da je u njemu, u vreme vladavine srpskog kralja Milutina stolovao episkop novoosnovane ibarske episkopije.
Takođe, Danilo Drugi, arhiepiskop je monački postrig primio baš u ovoj svetinji.
Kao i većina drugih srpskih srednjovekovnih manastira, tako je i Končulj stradao, da bi u drugoj polovini 17. veka, u toku Austrijsko-turskog rata bio gotovo potpuno porušen.
Na temeljima prvobitne svetinje je 1861. godine izgrađena ponovo glavna crkva manastira, budući da su ruševine te crkve jedine i preživele stradanje. U velikoj meri je ova svetinja bila građena i po ugledu na prvobitnu, s tim da su paraklis i omanja kapela predstavljali razliku u odnosu na nju.
Narodno predanje
U ataru sela Kaznoviće na suprotnoj strani reke Ibar nekada se nalazio manastir Končul, veli narodno predanje, iako na tom mestu ipak nema materijalnih ostataka koji to potvrđuju.
Budući da je manastir bio na meti pljačkaša, to su se monasi usrdno molili Bogu da im pomogne, a kako navodi „Vikipedija“, prema tom predanju Svevišnji je uslišio njihove molitve i svetinju preneo na suprotnu obalu reke, spasavši tako monahe i manastir od pljačke.
Počev od 2000. godine u manastiru Končulj su monahinje manastira u Mišutištu, koje su silom prilika napustile ovu svetinju na tlu Kosova i Metohije. Došavši u Končul, monahinje su aktivno uzele učeće u obnovi ove svetinje.
Danas se u manastiru izuzev radionice za šivenje nalazi i radionica za ikonopisanje, a monahinje se bave i izradom zanimljivih minijatura na pergamentu.
(Ona.rs)