Predanje navodi da ga je sagradio srpski kralj: Ovaj manastir poznat je po večnom počivalištu jednog duhovnika
Na području Gornjačkog ždrela, u današnjoj istočnoj Srbiji, nedaleko od Petrovca na Mlavi, podignuta je Svetinja, koja je postala naročito poznata u novijoj istoriji zbog jednog duhovnika.
Dokaza o ktitoru manastira Vitovnica, barem onih pouzdanih, nema. Ipak, o tome nam danas kazuje narodno predanje.
Preporučujemo
Dinar kovan u vreme srpskih kraljeva pronađen je u blizini ove svetinje
Podno Homoljskih planina nalazi se svetinja u kojoj je sahranjen otac Tadej
Nedugo nakon što je pobedio bugarske odmetnike, na samom kraju 13. veka, koji su nedaleko od današnjeg manastira imali utvrđenje, srpski kralj Milutin podiže manastir Vitovnicu. Ipak, prvi put se tek u 16. veku javlja pisani trag o ovoj Svetinji.
Stradanje i obnova Svetinje
Nekoliko puta je tokom svoje viševekovne istorije manastir Vitovnica stradao. Istini za volju, ni o tome nema pouzdanih podataka, budući da se ne zna ni ko je uništavao Svetinju ni u kom periodu tačno, ali se sa sigurnošću može reći da je polovinom 19. veka manastir doživeo prvi put značajniju obnovu. Zbilo se to u vreme kada je Hadži Stefan Bojović bio iguman.
Pored oblaganja kamenom poda crkve posvećene prazniku Uspenja Presvete Bogorodice, tom prilikom su dozidane i priprata i kula zvonik. Urađen je i ikonostas, a i freske. Ono što vitovničke freske izdvaja u odnosu na druge jeste uočljivo nepridržavanje osnovnih smernica o proporciji, ali i odsustvo skladnosti.
U okviru kompleksa manastira Vitovnica danas se nalaze Stari i Veliki konak, kao i Novi konak, te izvor Svete vode. U toku zime se u prizemlju Velikog konaka, u okviru kapele posvećene Blagoveštenju, održava služba.
Posebno je zanimljivo pomenuti da se izuzev grobova monaha Sinaita, na manastirskom groblju uočava i grob monahinje, čije je ime bilo Marina Miloradović.
Najčuveniji iguman Vitovnice
Iako su na čelu ovog, danas muškog manastiri bili mnogi igumani, koji su ostavili značajan trag, jedan se posebno izdvaja.
Ne samo da je tokom decenije, koliko je bio iguman, Otac Tadej ostavio značajan trag u istoriji ovog manastira, nego se i njegovo večno počivalište nalazi u manastirskoj porti.
Osim njega i već pomenutog, Hadži Stefana Bojovića, treba pomenuti i Oca Metodija, koji je iguman Vitovnice bio od 1896. do 1902. godine. Za istoriju Svetinje je značajan zbog Srpskog pčelarskog društva, osnovanog 1897. godine i uređivanja jednog lista.
(Ona.rs / “Manastiriusrbiji” )