Ovde se krije freska koju smatraju vrhuncem srpskog srednjeg veka: Tu su počivale mošti prvog srpskog kralja

Jedan od velikodostojnika na dvoru srpskog despota Stefana Lazarevića bio je i izvesni Bogdan. Titula koju je u to vreme nosio bila je protovestijer, što je zapravo jedan od dvorjana visokog zvanja.

Kao svoju zadužbinu upravo je taj Bogdan, zajedno sa suprugom čije je ime bilo Milica i bratom po imenu Petar, sazidao na padinama Gledičkih planina, u samom srcu Šumadije manastir. Kalenić je, kako se smatra, uzgrađen u toku prve decenije 15. veka.

Preporučujemo

Nalazi se na području oblasti Levač i od Kragujevca ga deli oko 50 kilometara. Približno isto toliko i od Jagodine.

Smatra da se je manastir Kalenić bio živ dva veka nakon gradnje, posle čega je verovatno zapusteo. Kao i mnogi drugi sprski srednjevekovni manastiri i on je u nekoliko navrata bio skrnavljen.

Prva ozbiljnija obnova zbila se u drugoj polovini 18. veka, da bi u prvim decenijama minulog veka bio restauriran gotovo u potpunosti. U drugoj polovini tog veka su izvršeni i konzervatorski radovi u svetinji, čija je glavna crkva posvećena prazniku Vavedenja Presvete Bogorodice.

Značajan događaj za manastirsku istoriju

Monasi koji su u to doba služili u manastiru Morača dolaze u Kalenić na samom početku 18. veka i oživljavaju Bogdanovu zadužbinu.

U svoje vreme, du ovoj svetinji boravio je i vladika Nikolaj Velimirović, a u periou pred pčetak Velikog rata. Za vreme trajanja Drugog svetskog rata tu je živeo budući vladika braničevske eparhije Srpske pravoslavne crkve, Hrizostom Vojinović, koji je u to doba imao čin jeromonaha.

Kao možda i najznačajniji događaj u bogatoj i dugoj istoriji Kalenića uzima se ona koji se zbio pred sam kraj 1815. godine. Tada su monasi manastira Fenek, koji se nalazi na pdoručju Srema, preneli mošti prvog srpskog kralja, Stefana Prvovenčanog u Kalenić. Više od dva veka su one čuvane u Bogdanovoj zadužbini, nakon čega su prenete u srpski srednjevekovni manastir Studenicu.

Arhitektura Kalenića

Izgrađen uz poštovanje načela moravskog stila srpske arhitekture, Kalenić se sa razlogom smatra pravim pravcatim biserom moravske škole. I ne samo zato što je u pitanju specifičan način zidanja, nego i zbog brojnih arhitektonskih ukrasa.

Iznad otvora prozora, koji su sačinjeni iz dva dela, mogu se uočeti isklesane ljudske, ali i figure životinja. Na njima su prikazane mnoge zanimljive scene, a posebnu pažnju privlači prikaz Hirona, mitološog kentaura.

Budući da su ti ukrasi nekada bili obojeni, to ne čudi što se na nekima od njih i danas mogu uočiti ostaci boja.

Iako su mnoge freske koje su prvobitno bile deo živopisa Kalenića do današnjih dana očuvane, ona na kojoj je prikazana scena Svadbe u Kani predstavlja najviši domet slikarstva ove srednjevekovne svetinje.

Ne može se sa sigurnošću reći koji je srednjevekovni umetnik zaslužan za izradu fresaka u ovom manastiru, ali postoji pretpostavka da je to to bio izvesni Radoslav.

Među brojnim kalenićkim ikonima od skora se nalazi i jedna, za koju se veruje da je čudotvorna. U pitanju je ikona Bogorodice Gerondise, koja potiče sa Svete gore. Postavljena je tako da se nalazi između južne pevnice, sa jedne i oltara, sa druge strane i to na posebno izrađenom prestolu.

(Ona.rs / “Eparhija šumadijska” )