Prvi srpski kralj Stefan Prvovenčani je dva puta krunisan: Prvu ženu oterao zbog šuge, druga mu "donela" krunu

Kralj Stefan Nemanja II Prvovenčani na freski iz druge polovine 13. veka, u manastiru Sopoćani, zadužbini njegovog najmlađeg sina, tada kralja Stefana Uroša I Velikog, poznatog i kao Hrapavi. Na freski je Stefan Provenčani prikazan kao kaluđer Simon; njega je 1227. pred smrt zamonašio brat, žički arhiepiskop Sava. Foto: Wikimedia Commons / Public domain / srpskoblago.org / CrniBombarder!!!

Na današnji dan 1227. umro je prvi srpski kralj Stefan Nemanjić Prvovenčani, drugi sin velikog župana Stefana Nemanje, za vreme čije vladavine je Srpska pravoslavna crkva stekla autokefalnost. Da bi učvrstio nezavisnost od Vizantije, napravio je zaokret u spoljnoj politici, okrenuvši se novim saveznicima, Mletačkoj republici i papi. Napisao je "Žitije svetog Simeona" (Stefana Nemanje).

Srbija je za vreme njegove vladavine stekla dve velike tekovine: postala je kraljevina i dobila je samostalnu crkvenu organizaciju

Preporučujemo

Stefan Nemanjić, nazvan Prvovenčani, bio je sin velikog župana Stefana Nemanje. Imao je starijeg brata Vukana, vladara Zete, i mlađeg Rastka, potonjeg Svetog Savu, osnivača autonomne Srpske arhiepiskopije.

Dva braka

Na Državnom saboru kod Petrove crkve u Rasu 1196. godine Stefan Nemanja se odrekao prestola u korist sina Stefana. Ovo nasleđivanje krune preko reda izazvalo je desetogodišnji građanski rat. Sukob je okončan 1205. uz posredovanje mlađeg brata Save, kada su Stefan i Vukan potpisali sporazum po kom Stefan postaje veliki župan, a Vukan udeoni knez „jugozapadne Srbije“.

Stefan Prvovenčani bio je u braku sa Evdokijom, sinovicom vizantijskog cara. Ali kad su krstaši osvojili Carigrad, Stefanu je taj brak prestao da bude politički važan, pa je Evdokiju oterao - zbog navodne šuge. Oženio se drugi put Anom Dandolo, unukom mletačkog dužda koji je bio strateg napada na Carigrad.

Kada je njegovoj državi zapretila opasnost od saveza katoličkih vojski Latinskog carstva i Ugarske, Stefan Nemanjić obratio se za podršku papi i zamolio ga da ga kruniše za kralja. Jedan specijalan papin izaslanik, koji je preko Splita došao u Srbiju, doneo je krunu za Stefana i krunisao ga 1217. njome. Bio je to njegov veliki uspeh. Srbija je tako stekla pun suverenitet.

Ali takav politički zaokret nije bio dobro primljen u zemlji, u kojoj je pravoslavlje već bilo čvrsto ukorenjeno.

Istoričar Vladimir Ćorović piše: „Protiv Stevana se naročito diže njegov brat Sava, dotadašnji mu verni saradnik, glavni predstavnik pravoslavlja. Sava nije hteo da izaziva borbe u zemlji, nego je napustio Studenicu u Srbiji i otišao u Svetu goru.“

Ubrzo su se, međutim, političke i vojne okolnosti promenile, i Stefan Nemanjić opet se okrenuo staroj veri. Miri se s bratom Savom, koji se, da bi osigurao poziciju pravoslavlja, prihvata organizovanja srpske crkve. Lično putuje u Nikeju, gde je od cara i patrijarha izdejstvovao dozvolu da uspostavi autokefalnu, odnosno samostalnu srpsku crkvu. U Srbiju se vratio sa svetom relikvijom - delom desnice Svetog Jovana Krstitelja, kojom su se posvećivali vizantijski carevi za vreme krunisanja. U Žiči je 1221. njome prvo blagoslovio Stefana Nemanjića, a onda mu je na glavu stavio kraljevsku krunu, dar nikejskog cara. Kao prvokrunisani među Nemanjićima, naziva se Prvovenčani...

Žitije Svetog Simeona

Imao je četiri sina, među njima buduće kraljeve Radoslava, Vladislava i Uroša I, zatim Predislava, budućeg srpskog arhiepiskopa Savu II, i kćerku Komninu, dok pojedini izvori navode da je imao još jednu ćerku pod imenom Renijera. Opisao je život svoga oca u „Žitiju svetog Simeona“. U izvorima datum smrti kralja Stefana Prvovenčanog je različit: navodi se 24. septembar 1223, zatim 1224. i 1228.

(Ona.rs/Vikipedija)

Pošaljite nam Vaše snimke, fotografije i priče na broj telefona +381 64 8939257 (WhatsApp / Viber / Telegram).

Povezane vesti

Ona.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.