Misterija despota Stefana: Da li su njegovi posmrtni ostaci u Manasiji ili Koporinu?

U vreme kada je Srbija bila despotovina, na čijem čelu je bio Stefan Lazarević, bilo je važno da zemlja ima uporište. I to ne samo u duhovnom smislu, nego i u strateškom.

Sa puno pažnje je baš zato i odabrana lokacija na kojoj se nalazi srpski srednjevekovni manastir Manasija ili Resava. Smešten nedaleko od toka reke Resave, u blizini današnjeg Despotovca, ovaj manastir je bio izuzetno značajan u svakom smislu za Srbe toga doba.

Preporučujemo

Ono što ovu svetinju, građenu u moravskom stilu srpske arhitekture, čini i danas prepoznatljivom, bez imalo sumnje su bedemi i kule. Čitav kompleks manastira Manasije pažljivo je zaštićen visokim bedemima, koje povezuju kule. Ima ih ukupno 11, a ona koja nosi naziv Despotova je među njima najpoznatija.

Prvobitno izgrađen kao muški manastir, Manasija funkcioniše počev od 1954. godine kao ženski manastir.

Zadužbina i počivalište

Srpski despot Stefan Lazarević je 1407. godine, kako se pretpostavlja, naredio gradnju svoje zadužbine, na prethodno pažljivo odabranoj lokaciji.

No, iako je prvobitna ideja bila da u nju budu položeni despotovi zemni ostaci, to se ipak nije dogodilo. Ili možda jeste? Naime, prisutna je polemika oko toga gde se zapravo nalaze zemni ostaci srpskog despota Stefana Lazarevića. Da li u Manasiji ili u Koporinu, koji je još jedna njegova zadužbina, ali mi se time nećemo baviti.

Ono što se pouzdano zna jeste da je tokom prve decenije 19. veka, ali i tokom narednog veka usledila obnova manastira Manasije. Od prvobitnih zdanja očuvana je glavna manastirska crkva, posvećena prazniku Svete Trojice, kao o trpezarija. Obnova je obuhvatila i takozvani mali konak, koji se nalazi sa desne strane od ulaza u manastirsku portu, navodi “Kompaskazesrbija”. Kapela posvećena Svetom Krstu deo je tog konaka danas i nalazi se na spratu.

Prepoznatljiv stil i bedemi

Nema sumnje da su bedemi koje povezuju kule, kojima je manastir Resava okružen, verovatno mnogima i prva asocijacija na ovu srednjevekovnu svetinju.

Ipak, ono što nikako ne treba zaboraviti jeste freskoslikarsvo Manasije, koje se neretko naziva i Resavskom renesansom. Kao i samo zdanje, karakterišu ga odlike moravske škole, ali i prikazi kako scena iz života mnogih svetaca, tako i scena borbe. I po tome je resavsko freskoslikarstvo poznato, budući da se mnoge scene mogu okarakterisati kao jedinstvene.

Upravo zbog takvih prikaza, posebno scena iz života ktitora, srpskog despota Stefana Lazarevića, manasijsko freskoslikarstvo je zanimljivo. Simbolično prikazujući njegov život u dva konteksta, kao despota i kao vojnika, one zapravo ukazuju na to da se borio ne samo za pravdu, nego i za veru.

(Ona.rs / “Kulturizam.com”)