Jezero koje je izniklo iz bola: Na mestu masakra nastao je park nade

Samo 12 godina nakon streljanja čak nekoliko hiljada i dece i starijih tokom Drugog svetskog rata, osnovan je Spomen-park “Kragujevački oktobar”.

Udaljen tek oko pet kilometara od centra Kragujevca, grada koji je istorijski značajan kao prva prestonica tadašnje Kneževine Srbije, ovaj spomen-park je, uz jezero postao jedna od prvih asocijacija na taj šumadijski grad.

Preporučujemo

Širina jezera u Šumaricama je 175 metara, dok je 1.500 metara njegova dužina, dok je oko tri metra prosečna dubina. Nastalo veštačkim putem, ovo jezero je formriano kako bi oplemenilo Spomen-park “Kragujevački oktobar”.

Danas ga Kragujevčani i ljudi iz okoline naročito često posećuju u toku letnjeg perioda, jer je u pitanju “jedno od najposećenijih kupališta u Srbiji”.

Spomen-park na mestu stradanja

Polovinom prošloga veka, 1953. godine, nedaleko od centra Kragujevca, u Šumaricama je osnovan Spomen-park “Kragujevački oktobar”. Na taj način je od zaborava sačuvan spomen na stradanje nekoliko hiljada i dece i starijih od ruke nemačkih okupatora u toku Drugog svetskog rata.

Memorijalni kompleks, koji je postao i obeležje prve prestonice modern Srbije, prostire se na površini nešto većoj od 350 hektara.

Mada tu postoje i mnogi drugi spomenici, nema sumnje da je napoznatiji među njima spomenik posvećen streljanim i učenicima i profesorima Kragujevačke gimnazije. U pitanju je spomenik izrađen u vidu rimskog broja pet. Podsećanja radi, upravo su učenici tadašnjeg petog tri razreda Kragujevačke gimnazije, kao i njihovi profesori na tom mestu streljani odlukom nemačkih okupatora.

Vajar Miodrag Živković zaslužan je za izradu spomenika u Šumaricama, koji je postao i ostao siimbol Kragujevca. Manifestacija poznata pod nazivom “Veliki školski čas” održava se ispred tog spomenika svake godine, počev od 1971.

Radovi domaćih i stranih autora

Odlukom tadašnje Skupštine opštine Kragujevac, koja je doneta 1979. godine, Spomen-park “Kragujevački oktobar” u Šuaricama okarakterisan je kao kulturno dobro-znamenito mesto, te se kao kulturno dobro od izuzetnog značaja nalazi pod zaštitom nadležnih institucija.

Među mnoštvom spomenika koji čine ovaj memorijalni kompleks, posebno se izdvaja spomenik simbolično nazvan “Protiv zla”. Meksički varaj poi menu Liguel Roma izradio ga je 1991. godine. Interesantan je po načinu rada, budući da prati stil drevnog naroda Maja. Ipak, tema koja je prikazana na ovom mermernom bloku vezana je za hrišćanstvo. Autor je kombinovao različite biblijske simbole iz priče o Strašnom sudu, što posmatrača navodi da se zapita da li će nagrada za dela koja čovek čini tokom života biti pravedna i da li će neko biti kažnjen za nedela koja je za života učinio.

Još jedan među brojnim spomenicima u Šumaricama simbolično je nazvan “Spomenik bola i prkosa”. Čine ga dve figure izrađene od belog mermera, koje prikazuju muškarca i ženu u trenutku streljanja. Vajar Ante Gužetić izradio je ovaj spomenik, koji je deo memorijalnog kompleksa postao 1959. godine.

Romski mališani koji su čistili obuću i koji su surovo stradali bili su inspiracija za spomenik koji nosi naziv “Kristalni cvet”.

Uz Spomenik streljanim Srbima i Jevrejima i Spomen-obeležje naroda Hrvatske, u okviru Spomen-parka Šumarice nalazi se i od bronze izrađen spomenik “Sto za jednog”, kao i “Spomenik prijateljstva”.

Spomenike koji nose naziv “Suđaje” i “Čovek bez iluzija” darovao je Spomen-parku “Kragujevački oktobar” 1979. godine vajar po imenu Jovan Soldatović.

(Ona.rs / “Posetikragujevac” / “Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac” )