Ovih 15 manastira su samo neki od onih koje treba obavezno posetiti: Brojni su sakralni objekti u našoj zemlji

Zemlja na čijem tlu postoji čak nekoliko stotina svetinja, koje su u svoje vreme gradili uglavnom mnogi srpski vladari, Srbija se zaista može podičiti sakralnim objektima.

Iako su neki od njih izuzetno poznati i posećeni, kako od strane vernika, tako i od turista, ima i onih koji su donekle nepravedno zapostavljeni.

Preporučujemo

Istina je da je skoro svaki manastir u Srbiji po nečemu prepoznatljiv.

Nije nam bilo jednostavno da se među tolikim brojem srpskih manastira odlučimo koji će se naći na listi 15 manastira koje obavezno treba obići. Ali neka ona posluži samo kao orjentir, jer koji god manastir u Srbiji posetili, nećete pogrešiti.

1. Đunis

U decenijama nakon što se Presveta Bogorodica prikazala devojčici Milojki Jocić i ukazala joj na mesto na kome treba podići svetinju, podignut je ovaj manastir. Prema predanju, na mestu na kome je manastir Đunis trebalo da bude podignut, Bogorodica je razbila krčag na izvoru vode.

Najpre je na tom mestu, decenijama nakon što je devojčici Bogorodica ukazala na lokaciju, podignuta crkva izrađena od drveta, da bi ona kasnije bila porušena i izgrađen današnji manastir nadomak Kruševca. Tačnije, status manastira je prvobitna crkva stekla 1964. godine i metoh je manastira Sveti Roman.

2. Sopoćani

Uvršten na Listu svetske baštine UNESCO-a, srpski srednjevekovni manastir Sopoćani udaljen je oko 20 kilometara od Novog Pazara, a u njegovoj blizini se mogu videti i ostaci Starog Rasa.

Srpski kralj Stefan Uroš Prvi, koji je docnije i sahranjen tu, izgradio je Sopoćane kao zadužbinu. Među brojnim freskama ove svetinje, posebno se izdvajaju one koje prikazuju osnivača i scene iz njegovog života.

3. Mileševa

Posvećen Svetom Vaznesenju Gospodnjem, manastir Mileševa zadužbina je kralja Vladislava, sina Stefana Prvovenčanog.

Nalazi se nedaleko od Prijepolja i to u dolini reke koja nosi naziv Mileševka.

Mnoge crkvene, ali i bogoslužbene knjige tokom 16. veka štampane su baš u Mileševi, budući da je tu funkcionisala i štamparija, a kasnije i škola, koju je pored ostalih pohađao i Makarije, brat Mehmed paše Solovića i potonji patrijarh.

Deo kompozicije „Mironosice na Hristovom grobu“, mileševski Beli anđeo najčuvenija je manastirska freska, koja je nadaleko poznata.

4. Tresije

Posvećen Svetim Arhangelima, manastir Tresije, po kojem nazivu je i poznat, nalazi se nedaleko od Beograda, na Kosmaju. Iako se veruje da je svetinju izgradio despot Stefan Lazarević, postoji i mišljenje da je zapravo u vreme njegove vladavine samo obnovljen, a da je ipak izgrađen u vreme vladavine srpskog kralja Dragutina.

Osim po ambijentu u kome se nalazi, a koji odiše gotovo nestavrnim mirom, manastir Tresije poznat je i po miomirisnom oltaru. Mnoge ikone koje se na njemu nalaze, zapravo su miomirisne, te je stoga i oltar poznat kao takav.

5. Tumane

Na oko deset kilometara udaljenosti od Golupca, na obali istoimene reke nalazi se manastir Tumane. I mada se ne zna precizno ko je bio ktitor svetinje posvećene Svetom arhangelu Gavrilu, jedno od očuvanih predanja vezuje ga za Miloša Obilića.

Ipak, poznato je da je manastir obnovljen tokom vladavine knjaza Miloša, budući da su ga turske snage pre toga spalile. Kasnija istorija manastira beleži da je svetinja u prvim decenijama prošloga veka bila porušena, tako da čitavih 14 godina tu nije postojala crkva.

Osim moštiju prepodobnog Zosima Tumanskog, u ovom manastiru čuvaju se i mošti Prepodobnog Jakova Novog.

6. Ljubostinja

Zadužbina srpske carice Milice, nadomak Ljubostinjske reke podignuta je na mestu, na kome je po očuvanom predanju, ona srela Lazara, za koga se i udala.

Oko pet kilometara je Ljubostinja udaljena od Trstenika.

Manastir je izgrađen baš neposredno pre početka Boja na Kosovu. Po završetku te bitke, Milica se povukla u svoju zadužbinu, u kojoj se i zamonašila.

Osim Milice, u ovaj manastir došle su i druge žene, koje su izgubile muževe tokom Kosovske bitke. Među njima je Jelena Mrnjavčević bila najznačajnija. I ona se zamonašila u ovoj svetinji. Upravo je nekada despotica, a potom monahinja Jefimija zaslužna za pravo pravcato remek delo. Pokrov za kivot, u kome je bilo telo srpskog cara, Jefimijina „Pohvala knezu Lazaru“ izrađena je na crvenom platnu, dok je vez izrađen uz pomoć pozlaćenih živa.

U Ljubostinji su sahranjene i carica Milica i despotica Jelena.

7. Kovilj

U selu Kovilj, u blizini Novog Sada nalazi se istoimeni manastir. Po predanju, Kovilj je simbolično izgrađen na mestu, na kome je Rastko Nemanjić uspeo da izmiri Stefana Prvovenčanog, srpskog kralja i brata potonjeg Svetog Save, sa tadašnjim vladarem Ugarske.

Besplatni program pod nazivom „Zemlja živih“, namenjen osobama koje se bore sa zavisnošću od narkotika funkcioniše od 2004. godine u Kovilju.

8. Manasija

Prepoznatljiv po bedemima koji ga okružuju, manastir Manasija u blizini Despotovca poznat je i pod nazivom Resava.

Izuzev crkve posvećene Svetoj Trojici, kompleks ovog srpskog srednjevekovnog manastira, koji je danas pod zaštitom i to kao Spomenik kulture od izuzetnog značaja, uključuje i trpezariju i konake, ali i kapelu koja je posvećena ktitoru, despotu Stefanu Lazareviću.

Ukupno je 11 kula na bedemima koji okružuju manastir. Despotova kula je među njima i najpoznatija.

9. Banjska

Zadužbina srpskog kralja Milutina, Banjska se nalazi na obali istoimene omanje reke. Svetom arhiđakonu Stefanu posvećena je glavna crkva.

U vreme nastanka manastira, ktitor se potrudio da značajno obezbedi manastir, dajući mu značajne posede, koji su se mahom nalazili na području Kosova i Metohije. Interesantno je pomenuti da iako je kralj Milutin izrazio želju da Banjska bude izgrađena po ugledu na Studenicu, graditelji nisu ispoštovali tu njegovu želju.

Kraljica Teodora, majka srpskog cara Dušana sahranjena je u Banjskoj, pa je polovinom 14. veka Dušan upravo ovoj svetinji i darovao nove posede.

10. Vitovnica

U blizini današnjeg Petrovca na Mlavi izgrađena je još jedna od zadužbina kralja Milutina. Barem prema očuvanom predanju.

Glavna manastirska crkva posvećena je Uspenju Presvete Bogorodice. Budući da je u selu Vitnovnica i rođen, starac Tadej je u manastirskoj porti i sahranjen. U Muzeju srpske pravoslavne crkve danas se čuva Vitovničko jevanđenje, koje je je jedna od izuzetno značajnih relikvija ove svetinje.

11. Žiča

Poznata po karakterističnoj fasadi crvene boje, Žiča je bila i sedište srpske Arhiepiskopije. Jedna je od zadužbina Stefana Prvovenčanog i poznata je kao mesto na kome su krunisane srpske glave.

Zbog činjenice da je ukupno sedam srpskih kraljeva upravo u ovom manastiru krunisano, te da su nakon krunisanja vrata kroz koja je vladar prošao bivala zazidana, poznata je i kao „sedmovrata Žiča“.

12. Sukovo

Na oko 20 kilometara udaljenosti od Pirota nalazi se manastir koji je posvećen Uspenju Presvete Bogorodice.

O ktitoru i o tačnom vremenu gradnje Sukova nema sigurnih tragova, ali se za njegov nastanak vezuje i jedno narodno predanje.

Dve freske ove svetinje posebno su interesantne i to freska koja prikazuje Svetog Hristifora, kao i Bogorodica sa krilima. U vreme komunističke vladavine, tu je boravio i otac Justin Popović, gde je i uhapšen.

13. Studenica

Ne samo da je u pitanju jedan od najvećih manastira u Srbiji, već se Studenica smatra i jednim od najpoznatijih. Veliki Župan Stefan Nemanja bio je ktitor ove svetinje, koja se danas nalazi nedaleko od Ušća, dok je od Kraljeva deli oko 60 kilometara.

U manastiru se čuvaju mošti Stefana Nemanje, Stefana Prvovenčanog i Vukana Nemanjića, dvojice sinova rodonačelnika dinastije Nemanjića. Počev od 1986. godine Studenica je pod zaštitom UNESCO-a.

14. Radovašnica

Nedaleko od Šapca, u ataru istoimenog sela, smešten je ovaj manastir. Nije precizno utvrđeno ko ga je izgradio, ali se pretpostavlja da je to bio kralj Dragutin ili neko od velikaša toga doba.

U blizini ove svetinje se nekada nalazio i Kosanin grad, pa se manastir u jednom trenutku pominje i kao Kosanik.

Zanimljivo je predanje koje datira iz perioda turske vladavine. Da bi monasi Radovašnice očuvali privilegije koje su im osvajači davali, bili su u obavaezi da obezbeđuju sokolove za Turke. Tačnije, njihova je obaveza bila da vode računa o gnezdima sokolova na planini Cer, te da mlade ptice iz gnezda uzimaju i daju ih osvajačima.

15. Novo Hopovo

Za gardnju ove svetinje, koja se nalazi na padinama Fruške gore, nadomak Iriga, zaslužan je arhiepiskop i mitropolit beorgadski i sremski Maksim, kako je u monaštvu nosio titulu despot Đorđe Branković, sin despotice Angeline.

Danas je manastir Novo Hopovo okarakterisan kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.

Manastir je posvećen Svetom Nikoli, dok je Svetom arhiđakonu Stefanu posvećena kapela, koja se nalazi u okviru manastirskog kompleksa.

(Ona.rs)